Iwano-Frankowsk (dawniej znane jako Stanisławów) to miasto w zachodniej Ukrainie, położone w rozwidleniu rzeki Bystrzycy (prawy dopływ Dniestru) na przedgórzu Karpat. Założone zostało w 1662 roku w miejscu wsi Zabłotowo przez hetmana polnego koronnego Andrzeja Potockiego herbu Pilawa, który nadał mu nazwę Stanisławów na cześć swego ojca Stanisława Rewery Potockiego także herbu Pilawa oraz 12 syna Andrzeja. Pierwotnie miasto pełniło rolę twierdzy chroniącej tereny ówczesnej Rzeczypospolitej przed najazdami tatarskimi. W tym czasie wzniesiono tu pierwszy murowany kościół (podniesiony później do ranki kolegiaty), a w 1669 roku Potocki założył w Stanisławowie kolonię akademicką pod auspicjami Akademii Krakowskiej. Potoccy ze miasta uczynili jedną ze swoich siedzib rodowych i nadali mu herb ozdobiony rodowym herbem Potockich Pilawa. W kolejnych latach Stanisławów był wielokrotnie najeżdżany i niszczony. Na początku XVIII wieku miasto splądrowali Kozacy, a w 1732 i 1733 dwukrotnie oblegali je Rosjanie. Po rozbiorach Stanisławów wszedł w skład Królestwa Galicji i Lodomerii, a później stał się częścią Cesarstwa Austriackiego i Austro-Węgier. W okresie II Rzeczypospolitej miasto pełniło rolę stolicy województwa stanisławowskiego. Po II wojnie światowej miasto Stanisławów się częścią Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (obecnie Ukraina). W czasach sowieckich w 1962 roku w trzechsetną rocznicę założenia miasta, jego nazwa została zmieniona na Iwano-Frankowsk, na cześć wybitnego ukraińskiego pisarza i działacza społecznego Iwana Franki (1856-1916). Co ciekawe nie był on w żaden sposób powiązany z miastem. Wtedy też zniszczono bogate i zabytkowe wnętrze kolegiaty oraz sprofanowano i wyrzucono z krypt rodowych szczątki pochowanych tam członków rodziny Potockich.
Zwiedzanie
Do najważniejszych zabytków Iwano-Frankowska zaliczyć możemy m in. wzniesiony w latach 1672-1703 wg projektu F. Corazziego kościół farny Najświętszej Maryi Panny (dawna kolegiata), wybudowany w 1695 roku i przebudowany w latach 1929-1932 (po pożarze) w stylu konstruktywistycznym budynek Ratusza, kolegium jezuickie, XVIII wieczny barokowy kościół ormiański, dawny pałac Potockich (zniszczony w czasie zaboru austriackiego), synagoga Tempel, kościół i klasztor Trynitarzy oraz pomnik Adama Mickiewicza.
Ciekawostki
- Henryk Sienkiewicz w powieści Pan Wołodyjowski w miejscowej kolegiacie umieścił scen nabożeństwo żałobne po śmierci Michała Wołodyjowskiego.
