Kościół Warowny w Brochowie

Brochów to niewielka miejscowość w środkowej Polsce (województwo mazowieckie), położona nad rzeką Bzurą (lewy dopływ Wisły). Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowany na terenie miasteczka (na terenie wioski Malanowo) imponujący kościół parafialny pod wezwaniem św. Rocha i św. Jana Chrzciciela. Świątynia wzniesiona została w latach 1551-1561 na polecenie wojskiego warszawskiego Jana Brochowskiego herbu Prawdzic. Budowla powstała w miejscu starego kościółka, którego początki sięgają przełomu XI i XII wieku. Głównym projektantem nowej świątyni był działający w epoce renesansu znany architekt Jan Baptysta (1492-1567) z Wenecji (zaprojektował on także katedrę w Płocku oraz warszawski Barbakan). Na początku XVII wieku przeprowadzona została pierwsza większa przebudowa kościoła. Wtedy to otoczono go murem obronnym oraz głęboką fosą. Mimo walorów obronnych świątynia została doszczętnie zniszczona w czasie I wojny światowej (kościół wykorzystywany był m.in. jako stanowisko obserwacyjne). Wtedy też utracony został bezpowrotnie cały wystrój oraz wyposażenie wnętrza. Udało się jedynie ocalić kilka rzeźb oraz obrazów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku przystąpiono do odbudowy kościoła. Prace prowadzone były w latach 1924-1929 a głównymi projektantami zostali Jarosław Wojciechowski i Tymoteusz Sawicki. Kolejny ciężki okres w dziejach świątyni przychodzi wraz z wybuchem II wojny światowej. Wtedy to w czasie zaciętych walk podczas Bitwy nad Bzurą kościół został ponownie zdewastowany. Tym razem jednak zniszczenia nie były tak duże jak podczas I wojny światowej, dzięki czemu już w 1949 roku po krótkim remoncie świątynia została udostępniona wiernym.

Architektura

Kościół w Brochowie stanowi jeden z nielicznych zabytków sakralnych w Polsce, które łączą w sobie funkcje sakralne z obronnymi. Jego charakter obronny podkreślają trzy cylindryczne wieże, które dominują nad okolicą tak jak baszty zamku. Komunikację między nimi zapewnia znajdujący się ponad filarami dwukondygnacyjny ganek ze strzelnicami i półkoliście zamkniętymi okienkami. Otwory strzelnicze umieszczono również w elewacji zachodniej przy wejściu głównym, oraz w przyziemiu. Budowla jest trójnawową bazyliką stanowiącą mieszankę stylu gotyckiego z renesansowym. Wyposażenie wnętrza kościoła jest skromne.

Rodzina Chopinów

Brochów położony jest niecałe 10 km od Żelazowej Woli, miejsca urodzin słynnego polskiego kompozytora Fryderyka Chopina (1810-1849). To właśnie tutaj 2 czerwca 1806 roku odbył się ślub Mikołaja Chopina (właśc. Nicolasa Chopina) z Telką Justyną z Krzyżanowskich, a na Wielkanoc 1810 roku odbyły się chrzciny ich syna Fryderyka Franciszka, przyszłego wybitnego polskiego kompozytora i pianisty. Z okazji dwusetnej rocznicy urodzin kompozytora podjęto w kościele prace konserwatorskie, przywracając częściowo wystrój malarski wnętrza, w szczególności kasetonów kolebkowego sklepienia oraz zaprojektowano nowe wyposażenie.

Ciekawostki

• Na północnej ścianie świątyni znajduje się tablica poświęcona żołnierzom polskim walczącym w Bitwie nad Bzurą.