Haarlem to zabytkowe miasto w Holandii, położone nad rzeką Spaarne około 18 km od Amsterdamu. Jego początki sięgają przełomu VIII i IX wieku, kiedy to założona została tu niewielka osada zwana Haarla-heim lub Harulahem. Korzystne położenie nad rzeką Spaarne oraz pobór opłat celnych od przepływających statków spowodowało, że wioska bardzo szybko rozrosła się w znaczący ośrodek handlowy regionu. Jedną z ważniejszych dat w dziejach Haarlemu był rok 1572, kiedy to jego mieszkańcy wystąpili przeciwko Habsburgom, przyłączając się do powstania protestanckiego. Po blisko ośmiomiesięcznym oblężeniu i zawarciu umowy gwarantującej miastu nietykalność w zamian za poddanie się Haarlem został doszczętnie zniszczony, a jego mieszkańcy zabici. W 1577 roku na odsiecz miastu przybył z wojskami Wilhelm I Orański (1533-1584), rozgramiając okupującą Haarlem armię hiszpańską. Miasto bardzo szybko podniosło się z ruin i już wiek później stało się jednym z ważniejszych ośrodków kulturalno-handlowych w regionie. Patronem miasta jest belgijski święty Kościoła katolickiego i prawosławnego Święty Bawo(n). Według miejscowych legend to właśnie on w 1274 roku zstąpiwszy z nieba obronił Haarlem przed oblegającymi je wrogimi najeźdźcami. Swój największy okres rozkwitu Haarlem przeżywał na przełomie XVI i XVII wieku, kiedy to do miasta nastąpił napływ wielu imigrantów z Francji i Flandrii. Byli wśród nich liczni utalentowani malarze czy rzemieślnicy. Z tego okresu pochodzą także najładniejsze zabytki miasta. W Haarlemie urodziło się wielu sławnych holenderskich artystów, m.in. Geerten tot Sint Jans, Salomon von Ruysdael czy Jacob Izaakszoon van Ruisdae. Z miastem związany był także słynny holenderski portrecista Frans Hals (1585-1666). Spędził on w Haarlemie większość swojego życia malując grupowe i indywidualne portrety oraz sceny rodzajowe.
Zwiedzanie
Serce Haarlemu stanowi otoczony pięknymi gotyckimi i renesansowymi rozległy Grote Markt (Rynek Główny). Jego zachodnia pierzeję zamyka ozdobiony XIII wiecznymi krużgankami budynek ratusza miejskiego (Stadhuis), a przeciwległy kraniec zdobi monumentalny gotycki kościół św. Bawona (St.-Bavo-Kirche), zwany także, ze względu na swoje rozmiary Wielkim Kościołem (Grote Kerk). Jego budowa rozpoczęta została w połowie XIV wieku i ciągnęła się przez blisko dwa kolejne stulecia. Kościół zdobi widoczna z oddali przeszło 108 metrowa strzelista wieża z siedmioma potężnymi dzwonami. W jego wnętrzu uwagę przyciągają okazałe XVIII wieczne 30 metrowe organy . Pozostałe ważne zabytki Haarlemu to m.in. pomnik holenderskiego mieszczanina Laurensa Janszoona Costera, wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku neoromańska bazylika katedralna świętego Bawona (St.-Bavo-Kathedrale), secesyjny gmach Central Station, XVI wieczny Dom Wagi Miejskiej, gmach filharmonii oraz dawny kościół klasztorny św Jana. Haarlem słynie także z wielu interesujących muzeów. Najważniejsze z nich to m.in. usytuowane nad brzegiem rzeki Teylers Museum (najstarsze publiczne muzeum w Holandii), zajmujące dwa zabytkowe budynki przy rynku (Verweyhal i Vleeshal) muzeum De Hallen, gromadzące skarby sztuki najwybitniejszych artystów "złotego wieku" Frans Hals Museum oraz Historisch Museum Kennemerland.
