Londyn (London)

Londyn to stolica i największe miasto Wielkiej Brytanii, położone w południowo-wschodniej części kraju w dolnym biegu rzeki Tamizy, która dzieli je na część północną i południową. Jest to trzecie (po Moskwie i Stambule) co do wielkości miasto Europy i zarazem jeden z największych i najważniejszych ośrodków miejskich, finansowych i medialnych współczesnego świata. Początki Londynu sięgają czasów starożytnych, kiedy to w miejscu dzisiejszego City znajdowała się Rzymska osada zwana Londinium. W owym czasie otoczona została kamiennym murem, którego pozostałości obejrzeć można dziś na Cannon Street. W 313 roku n.e.e w Londynie założone zostało biskupstwo, a na początku VII wieku miasto zostało podniesione do rangi stolicy królestwa Esseksu. Jednak największy okres rozkwitu Londynu przypadł na XII wiek, kiedy to stolica Anglii została przeniesiona z Winchesteru do Londynu. Wtedy też wybudowano Pałac Westminsterski i uczynieniu go siedzibą dworu królewskiego. Rozwój miasta możliwy był dzięki m.in. wymianie handlowej z krajami kontynentalnymi. Latem 1666 roku w Londynie wybuchł wielki pożar, w czasie którego strawione i doszczętnie zniszczone zostało blisko 80% całej zabudowy miejskiej. Wydarzenie to pogłębiło szkody zapoczątkowane w poprzednim roku przez epidemię dżumy, w wyniku której śmierć poniosło aż 100 tysięcy mieszkańców. Bardzo szybko przystąpiono do odbudowy miasta i już na przełomie XVIII i XIX wieku stało się ono ponowie największym i najważniejszym ośrodkiem miejskim ówczesnej Anglii. W czasie rewolucji przemysłowej, populacja miasta zwiększyła się siedmiokrotnie. Londyn stał się największym miastem Europy, prześcigając w tej rywalizacji Paryż. Zarówno w czasie I jak i II wojny światowej miasto dotkliwie ucierpiało w wyniku niemieckich nalotów bombowych. Po zakończeniu wojny rozpoczęto realizację planu przestrzennego rozwoju stolicy, obejmującego m.in. wyeliminowanie slumsów, konsolidację pasa zieleni otaczającego miasto (London's Green Belt) oraz budowę, w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od jego centrum, kilku miast-ogrodów (w tym Basildon, Harlow, Hemel, Hempstead i Crawley). Dziś Londyn to rozległa metropolia szczycąca się bogatą i wielowiekową historią oraz imponującą architekturą, która aspiruje do rangi stolic Ziemi. Znajduje się tu wiele zabytkowych budowli oraz światowej klasy muzeów. Londyn to także centrum światowej mody oraz miejsce z najlepszym clubbingiem w Europie. Każdego roku miasto jest odwiedzane przez blisko 30 milionów turystów z całego świata. Londyn podobnie jak Nowy Jork pozwala przyjezdnym już po kilku dniach poczuć się jakby był u siebie w domu. Nikogo tu specjalnie nie obchodzi, skąd pochodzisz, jak wyglądasz i jakie masz poglądy. Poczucie wolności oraz tolerancja powoduje, że wiele osób decyduje się zamieszkać tu na stałe.

Legenda

Według walijskiego duchownego i kronikarza Geoffreya z Monmouth założycielem Londynu był mitologiczny Brutus, przodek króla Artura, który pokonał biblijnych gigantów Goga i Magoga, a potem udał się do zamieszkałego przez olbrzymy Albionu (starodawna i literacka nazwa Anglii), alby założyć tam "Nową Troję". Z czasem nazwa Troia Nova miała się przekształcić w Trinovantum. W późniejszym czasie jednym z władców miasta był celtycki władca zwany Lud od którego imienia pochodzi określenie Caerludein (miasto króla Ludu), z którego to miała powstać nazwa Londyn. Niestety żadne źródła pisanie nie podają, że kiedykolwiek istniał celtycki król zwany Lud, legenda więc nie ma solidnego poparcia.

Zwiedzanie

Londyn to niezwykle rozległe miasto, które zamieszkuje około 8 milionów mieszkańców. Mimo to większość jego największych atrakcji oraz zabytków znajduje się w ścisłym centrum. Główne zabytki, teatry i budynku użyteczności publicznej znajdują się w północnym Londynie. Dzielnice które warto odwiedzić to South Kensington z Muzeum Historii Naturalnej, Wesminster ze słynnym Opactwem, wieżą zegarową Big Ben i Parlamentem, stanowiąca zagłębie teatrów i klubów Soho oraz City w którym znajdują się m.in. katedra św. Piotra, Tower of London czy Tower Bridge. Jednym z głównych londyńskich placów jest Trafalgar Square. Znajduje się w miejscu gdzie niegdyś istniały królewskie stajnie, a jego nazwa upamiętnia zwycięstwo brytyjskiej marynarki wojennej w morskiej bitwie pod Trafalgarem jaka stoczona została w 1805 roku. Plac wytyczono w 1829 roku, a w 1843 roku w jego centrum ustawiono 5-metrową kolumnę Nelsona. Trafalgar Square zdobią także pomniki króla Jerzego IV, gen. Havelocka i generała Napiera oraz fontanny sir Lutyensa. Północną ścianę placu zajmuje budynek Galerii Narodowej, w której zobaczyć można m.in. "Słoneczniki" van Gogha, a od północnego wschodu do placu przylega anglikański kościół św. Marcina z Tours. Kolejnym znanym i chętnie odwiedzanym placem w mieście jest Piccadilly Circus. Łączy on główne ulice miejski i znajduje się w samym sercu teatralnego i rozrywkowego rewiru West End, będącego częścią Soho. Jego nazwa pochodzi od ulicy Piccadilly, która w XIX wieku stanowiła symbol luksusu. Przy placu znajduje się m.in. London Pavilion i Criterion Theatre, a pod ziemią jest stacja metra obsługująca Bakerloo Line i Piccadilly line. Nie należy zapominać o części miasta położonej na południowym brzegu rzeki, gdzie znajduje się także kilka interesujących miejsc jak m.in. Teatr Narodowy, Tate Modern czy Katedra Southwark. Odwiedzając Londyn warto także udać się do południowo-wschodniej części miasta gdzie znajduje się Royal Borough of Greenwich ze słynnym Królewskim Obserwatorium Astronomicznym (The Royal Greenwich Astronomical Observatory). To właśnie tutaj na jednej ze ścian obserwatorium znajduje się umowna granica pomiędzy dwiema półkulami Ziemi wytyczająca przebieg południka zerowego, nazywanego także "południkiem Greenwich".

Opactwo Westminsterskie

Opactwo Westminsterskie (Westminster Abbey) to najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła, świątynia anglikańska w Wielkiej Brytanii. Jego początki sięgają VII lub VIII wieku n.e. kiedy to wzniesiony został tu pierwszy kościół. W 1065 roku Edward Wyznawca (1003-1066) polecił przebudować go na duży romański klasztor benedyktyński, który nazwano West Minster (Zachodnie Opactwo). Po śmierci Edwarda jego ciało zostało złożone w świątyni (obecnie znajduje się za ołtarzem głównym). Rok później przeprowadzona została tu pierwsza koronacja (Wilhelma Zdobywcy). W późniejszym czasie za rządów Henryka II i później Henryka III rozpoczęto gruntowną przebudowę klasztoru, trwającą przez resztę wieków średnich. Obecnie Opactwo Westminsterskie uchodzi za narodową świątynię Anglików. To właśnie tutaj odbyły się wszystkie (z dwoma wyjątkami: Edwarda V i Edwarda VIII) koronacje angielskich władców. Większość z nich także pochowano w tym miejscu. W 1953 roku po śmierci ojca na tron wstąpiła Elżbieta II, której koronacja odbyła się w opactwie w obecności 8251 osób. Po namaszczeniu świętymi olejami otrzymała insygnia królewskie. Jej kostki muśnięto ostrogami świętego Jerzego, na nadgarstki włożono bransolety mądrości i szczerości a na palec pierścień. Otrzymała też królewski miecz oraz berło z krzyżem - symbol sprawiedliwości, i jabłko z gołębicą - symbol Ducha Świętego. Opactwo reprezentuje styl wczesnego gotyku angielskiego (który utrzymywał się w Anglii bardzo długo). We wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na południowy transept gdzie znajduje się Zakątek Poetów (Poet's Corner) z grobami sławnych literatów (m.in. Geoffrey Chaucera, Charlesa Dickensa czy Rudyarda Kiplinga). W zachodniej części nawy głównej znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza (Unknown Soldier's Grave), natomiast kaplica Wschodnia (East Chapel) poświęcona jest pamięci angielskich lotników. Co ciekawe, Opactwo Westminsterskie nie jest ośrodkiem władzy kościelnej - zostało wyjęte spod kurateli Kościoła i podporządkowane bezpośrednio rządowi Wielkiej Brytanii.

Pałac Westminsterski

Pałac Westminsterski (Palace of Westminster) to imponująca neogotycka budowla w której znajduje się siedziba brytyjskiej Izby Gmin, Izby Lordów oraz urzędów z nimi związanych. Jego budowa rozpoczęta została w pierwszej połowie XI wieku z polecenia Knuta Wielkiego (997-1035). W XIII wieku stał pałac stał się politycznym centrum angielskiej państwowości i miejscem obrad parlamentu. Funkcje te gmach pełnił aż do 1512 roku, kiedy to został zniszczony przez pożar. Po odbudowie do pałacu przeniesiona została Izba Gmin a później także Izba Lordów. W 1834 roku budowla ponownie została nawiedzona przez pożar w wyniku którego uległa całkowitemu zniszczeniu. Pałac został odbudowano w latach 1840-1870 według projektu dwóch znanych angielskich architektów Charlesa Barry'ego oraz Augustusta Welby'ego Pugina. Budowla składa się z trzech skrzydeł w których znajduje się 1200 sal, połączonych blisko trzema kilometrami korytarzy. Fasadę o długości 3 km zdobią posągi wszystkich władców Anglii począwszy od Wilhelma Zdobywcy (1028-1087) aż po królową Wiktorię. W skład zabudowań pałacowych wchodzą także dwie wieże: większa Victoria Tower oraz słynna wieża zegarowa zwana obecnie Big Benem. Jej nazwa pochodzi od umieszczonego w niej dzwonu, którego budowę nadzorował brytyjski arystokrata i polityk Benjamin Hall. Jako, że był on pokaźnej tuszy to dzieło nazwane zostało na jego cześć Big Benem. W 2012 roku, dla uhonorowania 60-letniego panowania Elżbiety II wieży nadano oficjalną nazwę Elizabeth Tower. Podczas obrad parlamentarnych nad gmachem powiewa flaga, a wieczorem jest zapalane światło. Do sali obrad posłowie przechodzą pod łukiem Churchila - uszkodzonym wskutek bombardowania i pozostawionym w tym stanie, by przypominał czasy II wojny światowej. Od przeszło 400 lat, każdego roku przed otwarciem pierwszych obrad sprawdza się piwnicę gmachu na pamiątkę spisku prochowego, kiedy to 5 listopada 1605 roku odkryto pod Izbą Lordów 36 beczek z prochem i nieszczęsnego spiskowca - Guya Fawkesa. Plan zakładał detonację ładunku w momencie otwarcia Parlamentu i uśmiercenie tym samym, obok króla Jakuba I, zgromadzonych w niej przedstawicieli szlachty, biskupów oraz członków Izby Gmin.

Katedra św. Pawła

Katedra Świętego Pawła (St Paul's Cathedral) znajduje się w londyńskim City na wzgórzu Ludgate Hill i jest jednym z najokazalszych i najbardziej znanych kościołów anglikańskich w Wielkiej Brytanii. Wybudowano ją w latach 1675-1710 wg projektu wybitnego angielskiego architekta Christophera Wrena (1632-1723) jako symbol odrodzenia się Londynu po wielkim, pożarze jaki nawiedził miasto w 1666 roku. Budowla łączy w sobie mieszankę elementów klasycznych oraz barokowych i cechuje ją niezwykły rozmach oraz monumentalność. Katedra ma 158 metrów długości, 75 metrów szerokości, 111,5 metrów wysokości i wieńczy ją ogromna kopuła o średnicy 34 metrów, która jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów w panoramie Londynu. Katedra była miejscem wielu słynnych pogrzebów (m.in. admirała Nelsona, księcia Wellingtona, Winstona Churchilla czy Margaret Thatcher). Pogrzeby, śluby i inne ceremonie kościelne brytyjska rodzina królewska organizuje zazwyczaj w Westminster Abbey, ale to w katedrze św. Pawła odbył się ślub księcia Walii - Karola Windsora i lady Diany Spencer. Na szczycie katedry znajduje się Złota Galeria (Golden Gallery) z której rozpościera się przepiękna panorama Londynu.

Tower of London

Tower of London (oficjalna nazwa Her Majesty's Royal Palace and Fortress the Tower of London, czyli Pałac i Twierdza Jej Królewskiej Mości) to jeden z najważniejszych zabytków miasta. Budowla wzniesiona została w 1078 roku dla Wilhelma Zdobywcy (1028-1087) i przez blisko 900 lat pełniła wiele różnych funkcji. W jej murach mieściła się rezydencja królewska, mennica, więzienie, arsenał czy skarbiec monarszych klejnotów. Niegdyś wszyscy królowie i królowe przebywali w Tower w noc przed swoją koronacją i wyruszali z niej do Westminsteru, gdzie odbywały się wszystkie większe uroczystości. W czasach gdy funkcjonowało tu więzienie przetrzymywano tu m.in. Thomasa More'a, biskup Jonha Fishear czy królową Elżbietę I. Dziś w murach Tower swoją siedzibę ma muzeum w którym obejrzeć można m.in. królewskie klejnoty koronne (Crown Jewels of the United Kingdom), zbroje rycerskie czy portrety znanych władców. Centralną część całego kompleksu stanowi Biała Wieża (White Tower). Obecnie w jej murach znajduje się kaplica oraz królewska zbrojownia.

Tower Bridge

Tower Bridge to most zwodzony w Londynie, który stanowi jeden z najbardziej znanych i rozpoznawalnych obiektów miasta. Wybudowano go pod koniec XIX stulecia w pobliżu Tower of London, od której bierze swą nazwę. Budowla reprezentuje styl wiktoriański a jej charakterystycznym elementem są dwie wieże główne, połączone u góry dwoma pomostami będącymi także kładkami dla pieszych. Środkową część mostu stanowią dwa podnoszone przęsła z których każde waży po 1200 ton. Podnosi się je mniej więcej 1000 razy w roku. Od początku istnienia most był uznawany za arcydzieło ówczesnej inżynierii i porównywano go ze słynną wieżą Eiffla w Paryżu.

Pałac Buckingham

Pałac Buckingham (Buckingham Palace) to jeden z największych na świecie pałaców królewskich, który od 1837 roku pełni funkcję oficjalnej brytyjskiej siedziby monarszej. Wzniesiono go w 1703 roku jako rezydencję miejską dla ówczesnego księcia Buckingham, Johna Sheffielda. W 1761 roku rezydencja przejęta została przez króla Jerzego III, który nazwał ją Queen's House (na cześć swojej żony Charlotte). Jego następca Jerzy IV polecił przebudować niewielki pałac w okazałą rezydencję godną królewskiej posiadłości. Pracami kierował angielski architekt i urbanista John Nash (1752-1835). W kolejnych latach pałac był jeszcze kilkukrotnie przebudowywany i powiększany. Siedzibę dworu do pałacu przeniosła w 1837 roku oficjalnie królowa Wiktoria (1819-1901). Przez lata do Buckingham Palace nie miał wstępu nikt postronny. Zmieniło się to dopiero w 1993 roku kiedy część komnat została udostępniona dla turystów. Obecnie Pałac Buckingham jest miejscem uroczystości państwowych oraz oficjalnych spotkań głów państw. Dla Brytyjczyków budowla stanowi jeden z symboli Wielkiej Brytanii. To właśnie przed nim składano kwiaty po śmierci księżnej Diany. Pałac ma 660 pokoi, w tym wiele takich, w których królowa Elżbieta II jeszcze nigdy nie była. Jest tu 19 sal reprezentacyjnych (m.in. tronowa, balowa czy galeria), 52 sypialnie (dla rodziny królewskiej i jej gości), 188 sypialń obsługi pałacowej, 92 gabinety i 78 łazienek. Front rezydencji ma 108 metrów długości, a w głąb kompleks rozciąga się na blisko 120 metrów. Istotnym elementem pałacu jest sztandar królewski. Jeśli królowa przebywa w pałacu, powiewa on na maszcie, gdy wyjeżdża - jest on zdejmowany.

Pozostałe Zabytki Londynu

• Pawilon Bankietowy (Banqueting House) - jest to imponująca sala balowa z 1622 roku projektu Inigo Jonesa, będąca pozostałością po królewskim pałacu Whitehall. Budowla stanowi przykład popularnego w XVII-wiecznej Anglii palladianizmu. We wnętrzu pawilonu warto zwrócić uwagę na wykonane przez Rubensa sufitowe malowidła za które dostał brytyjski tytuł szlachecki.
• Główny Zbór Metodystów (Methodist Central Hall) - wzniesiony został w latach 1905-1911 z datków złożonych przez członków kościoła metodystycznego dla upamiętnienia jego założyciela Johna Wesleya (1703–1791). Budowla reprezentuje styl neobarokowy. Obecnie, oprócz nabożeństw odbywają się tu także recitale organowe oraz koncerty.
• Kościół św. Jerzego (St George's Church) - jest to kościół parafialny, który znajduje się w dzielnicy Mayfair przy Hanover Square. Wzniesiono go w latach 1721-1724 według projektu Johna Jamesa (ucznia samego Christophera Wrena). Swego czasu było to miejsce gdzie udzielano kosztownych ślubów (beż żadnych świadectw czy zaświadczeń).
• Gmach Sądów Królewskich (Royal Courts of Justice) - jest to imponujący neogotycki gmach, który wzniesiony został w 1882 roku według projektu angielskiego architekta Georga Edmunda Street'a (1824-1881). Przed budynkiem ustawiona jest figura gryfa dłuta Horace'a Jonesa, która wyznacza granicę między Cisty a Wesminsterem.
• Wieża Klejnotów (Jewel Tower) - znajduje się na tyłach Opactwa Westminsterskiego przy Old Palace Yard. Obok Westminster Hall jest to jedyna pozostałość po dawnym średniowiecznym pałacu. Wieża powstała w 1366 roku jako skarbiec króla Edwarda III. Obecnie w jej murach mieści się muzuem prezentujące historię brytyjskiego parlamentu.
• Oratorium św. Filipa Nereusza (Brompton Oratory of St Philip Neri) - jest to neobarokowy kościół filipinów, który przepychem oraz atmosferą przywołuje na myśl rzymskie bazyliki. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na sprowadzone ze Sjeny XVII-wieczne figury apostołów.
• Hyde Park - jest to jeden z kilku królewskich parków w Londynie. Założony został w XVI wieku w miejscu królewskich terenów myśliwskich przejętych przez Henryka VIII. W 1655 roku, w czasie epidemii dżumy, nocowali tu przerażeni londyńczycy, uciekający przed tą śmiertelną chorobą. W XIX wieku park stał się popularnym miejscem spotkań towarzyskich a obecnie jest to jedno z popularniejszych miejsc spacerowych londyńczyków. Swoją nazwę park zawdzięcza temu, że niegdyś miejsce to stało się forum dla swobodnego wypowiadania wszelkich poglądów w imię wolności słowa (pod warunkiem nieobrażania królowej). Tradycyjne miejsce przemówień i debat, tzw. Speakers' Corner, położone jest w pobliżu Marble Arch. Przemawiali tam m.in. Karol Marks czy Włodzimierz Lenin.
• Pałac Eltham (Eltham Palace) - gmach znajduje się na terenie Greenwich i niegdyś pełnił funkcję rezydencji królewskiej. Jego początki sięgają XIV wieku, kiedy to wzniesiono tu pierwszą warownię. Według jednej z legend związanych z ustanowieniem Orderu Podwiązki, to właśnie w Eltham miała miejsce słynna zabawa z udziałem Edwarda III, która dała początek temu odznaczeniu. Budynek uległ poważnym zniszczeniom w czasie angielskiej wojny domowej jaka toczona była w latach 1642-1651. Jego gruntowna renowacja przeprowadzona została dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.
• Londyńskie Oko (London Eye) - jest to jeden z największych diabelskich młynów na świecie. Wzniesiono go jako jeden z trzech obiektów (obok The O2 i The Millennium Bridge) wybudowanych w Londynie na powitanie trzeciego milenium. Londyńskie oko znajduje się w dzielnicy Lambeth, na południowym brzegu Tamizy, między mostami Westminster i Hungerford. Koło ma wysokość 135 metrów, a jego pełny obrót trwa około 30 minut. Przejażdżka odbywa się w jednej z 32 klimatyzowanych kapsuł pasażerskich.
• Biblioteka Brytyjska (British Library) - znajduje się przy Euston Road i uchodzi za jedną z największych bibliotek na świecie. W swoim obecnym kształcie biblioteka powstała 1 lipca 1973 roku w wyniku połączenia biblioteki Muzeum Brytyjskiego i kilku innych mniejszych bibliotek. Jej początki sięgają 1753 roku kiedy to w oparciu o prywatny księgozbiór sir Hansa Sloane'a założona została Biblioteka Brytyjskiego Muzeum. Początkowo znajdowały się tu jedynie anglo-saksońskie i łacińskie średniowieczne rękopisy. W 1823 roku kolekcja została powiększona o księgozbiór króla Jerzego III. Wkrótce potem ustanowione zostało prawo nakazujące przekazywanie każdej nowo wydanej książki do biblioteki. Obecnie w placówce znajduje się około 25 milionów woluminów.

Muzea w Londynie

• Muzeum Brytyjskie (British Museum) - znajduje w dzielnicy Bloomsbury się przy ulicy Great Russell Street i jest jednym z największych muzeów na świecie. Placówka posiada w swoich zbiorach około 8 milionów eksponatów, szczególnie bogate są zbiory archeologiczne i etnograficzne. Muzeum założone zostało w 1753 roku z inicjatywy irlandzkiego lekarza, przyrodnika i kolekcjonera sir Hansa Sloane'a (1660–1753). Była to pierwsza tego typu publiczna placówka na świecie. Na przestrzeni lat zbiory muzealne były sukcesywnie powiększane. Placówka też kilkukrotnie zmieniała swoją siedzibę. Dziś mieści się w rozległym czteroskrzydłowym budynku w stylu greckiej świątyni z 43 kolumnami, frontonem i szerokimi schodami wejściowymi. Zbiory udostępnione są publiczności w 60 galeriach. Do najcenniejszych eksponatów należą m.in. skarby starożytnych cywilizacji: Egiptu, Mezopotamii, Grecji i Rzymu. Warto zobaczyć znajdujące się w sali nr 8 przewiezione na początku XVIII wieku z Aten do Londynu przez Thomasa Bruce'a (lorda Elgina) słynne starożytne marmury partenońskie nazywane Marmurami Elgina. Inne ciekawe eksponaty to m.in. stanowiący zabytek piśmiennictwa staroegipskiego kamień z Rosetty (jego odkrycie miało przełomowe znaczenie dla odczytania egipskich hieroglifów), pochodzące z Afryki i stanowiące jedno z najwspanialszych osiągnięć sztuki afrykańskiej brązy z Beninu czy liczące przeszło 2 tysiące lat bardzo dobrze zachowane szczątki tzw. "człowieka z Lindow" (Lindow Man).
• Galeria Narodowa (National Gallery) - mieści się w okazałym gmachu przy Trafalgar Square i prezentuje kolekcję 2300 dzieł malarstwa, głównie zachodnioeuropejskiego, z lat 1250–1900, w tym zbiór obrazów sławnych francuskich impresjonistów oraz Vincenta van Gogha. Zaczątkiem galerii było 38 obrazów kupionych przez angielski rząd od urodzonego w Sankt Petersburgu bankiera Johna Juliusa Angersteina. Początkowo kolekcja prezentowana i powiększana przy Pall Mall 99, jednak bardzo szybko budynek okazał się zbyt mały. Postanowiono zatem utworzyć nową siedzibę i w latach 1832-1838 przy Trafalgar Square wybudowano okazały neoklasycystyczny gmach do którego przeniesiono ekspozycję. W latach 1989-1991 budynek Galerii Narodowej powiększono o nowoczesne Saintbury's Wing. Wstęp do galerii jest wolny i nie trzeba też płacić za wypożyczenie dźwiękowego przewodnika. Do najcenniejszych arcydzieł należą m.in. "Madonna w grocie" autorstwa Leonarda da Vinci, "Madonna z goździkami" Rafaela Santi, "Wieczerza w Emaus" Caravaggia, "Ostatnia droga Temeraire'a" Williama Turnera oraz słynne "Słoneczniki" Vincenta van Gogha.
• Tate Britain - mieści się w neobarokowym gmachu (ozdobionym korynckim portykiem) przy Millbank i prezentuje sztukę brytyjską (malarstwo oraz rzeźbę). Podstawę zbiorów muzeum tworzy kolekcja magnata cukrowego Henry'ego Tata. W swoim obecnym kształcie placówka powstała z przekształcenia dawnej Tate Gallery (obecnie kolekcja Tate obejmuje Tate Britain, Tate Modern, Tate Liverpool oraz Tate St Ives). Obejrzeć można tu dzieła takich artystów jak m.in. William Blake, John Constable, William Hogarth, Thomas Gainsborough, Dante Gabriel Rossetti, William Turner, John Everett Millais, John William Waterhouse czy Francis Bacon. Począwszy od 1984 roku co roku Galeria przyznaje wybranemu artyście nagrodę Turnera (Turner Prize).
• Muzeum Historii Naturalnej (Natural History Museum) - znajduje się w dzielnicy South Kensington przy ulicy Cromwell Road i prezentuje niezwykle bogate ekspozycje z takich dziedzin nauki jak m.in. botanika, entomologia, mineralogia, paleontologia czy zoologia. Największą popularnością cieszy kolekcja geologiczna (Earth Galleries) z salą gdzie znajduje się symulator trzęsienia ziemi oraz niezwykle imponująca galeria dinozaurów z ruchomym i ryczącym dinozaurem-robotem. Ozdobą placówki jest model szkieletu ogromnego dinozaura Diplodoka.
• Muzeum Wiktorii i Alberta (Victoria and Albert Museum) - znajduje się przy ulicy Cromwell Roadi prezentuje sztukę użytkową oraz rzemiosło artystyczne. Placówka założona została w 1852 jako South Kensington Museum. Kolekcja obejmuje przedmioty powstałe na przestrzeni 5 tysięcy lat, pochodzące z Europy, Ameryki Północnej, Azji i Afryki Północnej. Są to m.in. rzeźby, obrazy, rysunki, fotografie, książki, ceramika, meble, tkaniny, stroje, wyroby ze szkła i metalu, biżuteria itd.
• Królewska Akademia Sztuki (Royal Academy of Arts) - założona została w 1768 roku i mieści się w zabytkowej rezydencji Burlington House. W Akademii prezentowane są m.in. piękne wnętrza pałacowe. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe na których prezentowane są prace znanych artystów. Każdego roku organizowany jest tu także tzw. Salon Letni na który każdy może zgłosić swój obraz (prezentowane są jednak tylko te najlepsze).
• Muzeum Nauki (Science Museum) - znajduje się przy ulicy Exhibition Road i prezentuje interaktywne ekspozycje obrazujące współczesny stan wiedzy z praktycznie wszystkich dziedzin nauki. Bezpośrednią inspiracją do utworzenia muzeum była Światowa Wystawa w Londynie, zorganizowana w 1851 roku na której zaprezentowano m.in. dorobek przemysłu, górnictwa i rolnictwa, w tym wiele ówczesnych nowości technicznych oraz naukowych. Większość z prezentowanych osiągnięć pochodziła z terenu Wielkiej Brytanii oraz całego Imperium Brytyjskiego. Wystawa cieszyła się tak dużym powodzeniem, że na jej podstawie postanowiono utworzyć nowe muzeum. Obecnie zbiory obejmują różne dziedziny nauki i techniki, uporządkowane przeważnie zgodnie z zasadą obrazowania rozwoju historycznego tych dziedzin. Znajdują się tam m.in. zespoły eksponatów związanych z działalnością brytyjskich wynalazców, np. Jamesa Watta (pionierskie maszyny parowe, wyposażenie pracowni), George'a Stephensona (parowóz Rakieta) czy Johna Logie Bairda (prototypowe odbiorniki telewizyjne).
• Muzeum Londynu (Museum of London) - znajduje się przy London Wall w pobliżu kompleksu Barbican Centre i dokumentuje historię stolicy Wielkiej Brytanii oraz jego mieszkańców od czasów prehistorycznych po czasy współczesne. Jest to jedno z największych muzeów na świecie które poświęcone jest jednemu miastu. Placówka utworzona została w 1965 roku poprzez połączenie kolekcji Guidhall Museum i London Museum. Zbiory pierwszego z nich obejmowały głownie eksponaty archeologiczne oraz materiały na temat średniowiecznych gildii i kupiectwa. London Museum zaś, powstało ku pamięci króla Edwarda VII.
• Narodowa Galeria Portretu (National Portrait Gallery) - mieści się w neorenesansowym gmachu przy St Martin's Place i prezentuje imponującą kolekcję portretów znanych i zasłużonych Brytyjczyków. Jest to jedno z najważniejszych brytyjskich muzeów i pierwsza galeria portretów na świecie. Można tu podziwiać niemal 2000 wizerunków powstałych na przestrzeni 500 lat, począwszy od średniowiecza aż po czasy współczesne. Portrety ukazują wiele osób, od Williama Shakespeare'a po Amy Winehouse, a kolekcja prezentuje wszystkie rodzaje twórczości artystów, od Hansa Holbeina po Davida Hockneya. Wśród zbiorów są także obrazy, karykatury, rysunki, zdjęcia oraz rzeźby. Na terenie placówki znajduje się także sklep z pamiątkami oraz kawiarnia ("Portrait Café").
• Muzeum Żydowskie (Jewish Museum) - znajduje się przy ulicy Albert Street 129-131 i prezentuje historie londyńskich Żydów. Placówka założona została w 1932 roku. W muzeum znajduje się jeden z najsłynniejszych zbiorów żydowskiej sztuki rytualnej, w skład którego wchodzi m.in. XVII-wieczna Arka Przymierza z Wenecji.
• Muzeum Archeologii Egipskiej Petriego (Petrie Museum of Egyptian Archaeology) - znajduje się przy ulicy Malet Place i prezentuje niezwykle bogatą kolekcję eksponatów znalezionych podczas wykopalisk jakie prowadzone były w Egipcie i Sudanie. Obejrzeć można tu m.in. dawne ubrania, biżuterię, ceramikę oraz starożytne przedmioty użytku codziennego.
• Muzeum Zabawek Pollocka (Pollock's Toy Museum) - mieści się w XVIII-wiecznej kamienicy przy ulicy Scala Street 1 i prezentuje tradycyjne zabawki z całego świata (w tym także i z Polski). Placówka założona została w 1956 roku w jednym pokoju na poddaszu przy Monmouth Street 44. Patronem muzeum jest Benjamin Pollock, jeden z ostatnich drukarzy w branży teatrów zabawkowych.
• Founding Museum - znajduje się przy ulicy Brunswick Square 40 i upamiętnia historię sławnego przytułku i szpitala dla dzieci założonego w 1739 roku przez Thomasa Corama (1668-1751).
• Muzeum Dzieciństwa (Museum of Childhood) - znajduje się przy ulicy Cambridge Heath Road i prezentuje bogatą kolekcję zabawek z Muzeum Wiktorii i Alberta. Placówka bardzo często organizuje także różnego rodzaju darmowe warsztaty artystyczne dla dzieci.
• Muzeum Figur Woskowych Madame Tussaud (Madame Tussauds London) - znajduje się przy ulicy i prezentuje bogatą kolekcję figur woskowych naturalnej wielkości znanych ludzi z rozmaitych dziedzin życia. Placówka założona została w 1835 roku przez francuską artystkę (znaną z wykonywania rzeźb z wosku) Marie Tussaud (1761-1850). Za podstawę kolekcji posłużyły woskowe odlewy głów zgilotynowanych w czasie rewolucji francuskiej arystokratów m.in. Marii Luizy czy księżniczki de Lamballe. Dziś obejrzeć można tu takie postacie jak m.in. Marie Tussaud, John Wayne, Benny Hill, Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor, Pierce Brosnan, Angelina Jolie, Kylie Minogue czy członków grupy The Beatles. Placówka posiada swoje filie na całym świecie.
• Galeria Królowej (Queen's Gallery) - mieści się w Pałacu Buckingham i prezentuje dzieła sztuki z kolekcji królewskiej. Placówka otwarta została w 1962 roku a prace prezentowane są tu rotacyjnie. Czasami wystawy poświęcone są tylko jednemu artyście.
• Muzeum Królewskich Powietrznych Sił Zbrojnych (Royal Air Force Museum) - znajduje się w północnej części miasta (dzielnica Barnet) przy ulicy Grahame Park Way i prezentuje historię brytyjskiego lotnictwa. Prześledzić tu można historię bitew powietrznych I i II wojny światowej a także obejrzeć bogatą kolekcję brytyjskich i zagranicznych samolotów takich jak m.in. latająca łódź Short Sunderland, Messerschmitt Bf 110, Junkers Ju 87 Stuka, bombowiec Vulcan czy słynny myśliwiec Supermarine Spitfire. Ponadto prezentowane są tu także sylwetki zasłużonych dla kraju pilotów.
• Muzuem Charlesa Dickensa (Charles Dickens Museum) - znajduje się przy ulicy Doughty Street 48 i prezentuje liczne pamiątki oraz przedmioty codziennego użytku, które niegdyś należały słynnego angielskiego powieściopisarza Charlesa Dickensa (1812-1870). Placówka mieści się w domu w którym Dickens mieszkał wraz z żoną i dziećmi w latach 1837-1839. Jednym z ciekawszych eksponatów muzeum jest portret Dickensa zatytułowany "Dickens' Dream" autorstwa znanego wiktoriańskiego artysty Roberta Williama Busse'a (1804-1875).
• Muzeum Wachlarzy (Fan Museum) - mieści się w dwóch zabytkowych budynkach na terenie Greenwich i prezentuje niezwykle bogatą kolekcję wachlarzy. Placówka otwarta została w 1991 roku jako pierwsza na świecie prezentująca wachlarze. Większość eksponatów zrobiona została w XVIII i XIX wieku, ale najstarszy wachlarz pochodzi z XI stulecia.
• Muzeum Transportu Miejskiego (London Transport Museum) - mieści się w okazałym XIX-wiecznym wiktoriańskim gmachu dawnego targu kwiatowego (The Flower Market Building) na terenie dzielnicy Covent Garden i prezentuje historię transportu w Londynie oraz jego wpływ na rozwój metropolii. Obejrzeć można tu m.in. kolekcję starych londyńskich tramwajów, pociągów i autobusów. Ponadto obejrzeć można tu także kolekcję starych biletów oraz dawne plany miasta i sieci metra.
• Muzeum Wzornictwa (Design Museum) - mieści się w modernistycznym budynku przy ulicy Kensington High Street 224-238 i prezentuje grafikę, meble modę, wzornictwo przemysłowe oraz architekturę. Placówka założona w 1989 roku z inicjatywy znanego londyńskiego restauratora, projektanta i dekoratora wnętrz Terence Cornana i jest uważane za pierwsze w świecie muzeum poświęcone wzornictwu. Obejrzeć można tu m.in. prace znanych brytyjskich projektantów. W przestrzeni pomiędzy muzeum a przepływająca tuż obok Tamizą znajduje się wielka rzeźba Head of Invention (Głowa Wynalazczości) autorstwa znanego szkockiego rzeźbiarza Eduardo Paolozziego.
• Old Operating Theatre Museum & Herb Garret - mieści się w dawnym szpitalu św. Tomasza przy ulicy St Thomas Street 9a i prezentuje XIX wieczny blok operacyjny. Placówka pozwala zapoznać się z narzędziami chirurgicznymi oraz dawnymi metodami stosowanymi na pacjentach podczas operacji. Co ciekawe sala operacyjna wyposażona jest w widownię.
• Muzeum Więzienia Clink (Clink Prison Museum) - mieście się na terenie najsłynniejszego londyńskiego więzienia przy ulicy Clink Street i prezentuje wnętrze średniwoiecznego więzienia. Areszt funkcjonował tu już od połowy XII stulecia i przestał istnieć w 1780 roku, kiedy to został spalony podczas zamieszek.
• Muzeum Londyńskich Doków (Museum of London Docklands) - mieści się w dawnym magazynie należącym niegdyś do Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej przy 1 Warehouse, West India Quay i prezentuje historię i rozwój londyńskiego portu oraz związku miasta z rzeką. Jedną z ciekawszych ekspozycji jest wystawa dotycząca roli Londynu w transatlantyckim handlu niewolnikami.
• Muzeum Sherlocka Holmesa (Sherlock Holmes Museum) - znajduje się przy ulicy Backer Street 221b i poświęcone jest słynnemu fikcyjnemu londyńskiemu detektywowi Sherlockowi Holmesowi stworzonemu przez Arthura Conana Doyle'a. Placówka wiernie oddaje posiadłość w której mieszkał detektyw. Obejrzeć można tu m.in. prywatny gabinet Sherlocka Holmesa, pokoje właścicielki domu, pani Hudson oraz pokój jego stałego współlokatora, przyjaciela i powiernika Doktora Watsona.
• Muzuem Metodyzmu (Museum of Methodism) - mieści się w krypcie Kaplicy Wesley'a (Wesley's Chapel) przy ulicy City Road 49 i dokumentuje historię tego wyznania.
• Brytyjskie Muzeum Stomatologii (British Dental Association Museum) - znajduje się przy ulicy Wimpole Street 64 i prezentuje historię rozwoju stomatologii na wyspach brytyjskich. Placówka szczyci się kolekcją przeszło 30 tysięcy przedmiotów, których używano na przestrzeni wieków do poprawy stanu uzębienia obywateli.
• Muzeum Londyńskich Kanałów (London Canal Museum) - mieści się w dawnym wiktoriańskim magazynie przy ulicy New Wharf Road 12/13 i gromadzi oraz prezentuje zbiory o historii londyńskich kanałów oraz żeglugi rzecznej. Placówka otwarta została w 1992 roku i jej największą atrakcją jest ogromna studnia do przechowywania lodu jaki był sprowadzany z Norwegii.
• Whitechapel Gallery () - mieści się w secesyjnym gmachu przy ulicy Whitechapel High Street i organizuje wystawy czasowe znanych współczesnych artystów z całego świata. Galeria odegrała ważną rolę w historii powojennej sztuki brytyjskiej. To właśnie tutaj były zorganizowane zostały takie wystawy jak m.in. "This is Tomorrow" będąca zalążkiem Pop Artu w Anglii czy "The New Generation" w której wzięli udział m.in. John Hoyland, Bridget Riley, David Hockney i Patrick Caulfield.
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego (Polish Institute and Sikorski Musuem) - znajduje się przy ulicy Pince's Gate 20 i prezentuje zbiory o tematyce wojskowej (mundury, odznaczenia, broń) oraz liczne pamiątki po gen. Władysławie Sikorskim oraz archiwa dotyczące polskiego rządu na uchodźstwie. W placówce obejrzeć można m.in. mundur gen. Sikorskiego wyłowiony z morza po katastrofie pod Gibraltarem, polską flagę, którą zawieszono na ruinach klasztoru Monte Cassino oraz kolekcję 90 oryginalnych sztandarów Wojska Polskiego z lat 1918-1947. Muzeum posiada także monety z czasów Jana I Olbrachta oraz zbiór eksponatów ery napoleońskiej, który jest częścią depozytu rodziny Krasińskich.
• Imperialne Muzeum Wojny (Imperial War Museum) - mieści się w dawnym gmachu szpitala psychiatrycznego przy ulicy Lambeth Road (dzielnica Southwark) i poświęcone jest historii wojskowości. Placówka założona została w 1917 roku dla upamiętnienia poległych żołnierzy w czasie I wojny światowej. Obejrzeć można tu m.in. broń, wozy bojowe, ekwipunek żołnierski mundury czy pamiątkowe fotografie.
• Nrodowe Muzeum Morskie (National Maritime Musuem) - znajduje się przy ulicy Romney Road i prezentuje historię żeglugi i nawigacji morskiej. Placówka założona została w 1934 roku i obecnie stanowi część większego kompleksu Królewskich Muzeów w Greenwich (Royal Museums Greenwich). Muzeum szczyci się największą na świecie kolekcją przedmiotów związanych z historią Wielkiej Brytanii na morzu (w sumie ponad dwa miliony przedmiotów), w tym dzieła malarstwa marynistycznego, tak brytyjskiego, jak i holenderskiego z XVII wieku, historyczne mapy, manuskrypty, plany i modele dawnych statków i okrętów, instrumenty nawigacyjne i naukowe oraz przyrządy astronomiczne. W kolekcji znajdują się także portrety osób zasłużonych dla historii brytyjskiej marynarki, jak np. Horatio Nelson czy James Cook.
• Narodowe Muzeum Armii (National Army Museum) - znajduje się przy ulicy Royal Hospital Road i prezentuje historię brytyjskiej armii począwszy od utworzenia Yeomen of the Guard przez Henryka VII na Bosworth Field w 1485 roku aż po czasy obecne. Obejrzeć można tu m.in. dawne zbroje, mundury polowe oraz imponującą kolekcję różnego rodzaju broni (od pik i mieczy aż po karabiny maszynowe).
• Wallace Collection - mieści się w Hertford House (na terenie ogrodów Manchester Square) i prezentuje bogatą kolekcję sztuki. Galeria założona została w 1900 roku na bazie bogatych zbiorów rodziny Seymour-Conway jakie zgromadzili w XVIII i XIX wieku. Obejrzeć można tu zbiór przeszło 5,5 tysiąca obrazów i mebli z XVIII wieku oraz imponującą kolekcję militariów. Prezentowane są tu obrazy takich artystów jak m.in. François Boucher, Giovanni Antonio Canal, Aelbert Cuyp, Antoon van Dyck, Francesco Guardi, Bartolomé Esteban Murillo, Horace Vernet, Peter Paul Rubens czy Rembrandt.
• Muzeum Freuda (Freud Musuem) - znajduje się na przedmieściach Londynu przy ulicy Maresfield Gardens i poświęcone jest wybitnemu austriackiemu lekarzowi żydowskiego pochodzenia, neurologowi i twórcy psychoanalizy Zygmuntowi Freudowi. Placówka mieści się w domu w którym Freud mieszkał (po ucieczce z nazistowskiej Austrii) z rodziną w ostatnim roku swojego życia. Obejrzeć tu można jego gabinet i bibliotekę oraz słynną kanapę na której przyjmował swoich pacjentów.
• Muzeum Ogrodu (Garden Museum) - mieści się na terenie dawnego wiktoriańskiego kościoła St Mary-at-Lambeth na południowym brzegu Tamizy przy ulicy Lambeth Palace Road 5 i prezentuje historię ogrodnictwa. Obejrzeć tu można m.in. dawne narzędzia ogrodnicze, roślinność ogrodową oraz projekty różnego rodzaju ogrodów. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
• Muzeum Churchilla (Churchill War Rooms) - znajduje się przy ulicy King Charles Street i prezentuje podziemia w których przez całą II wojnę światową funkcjonowało centrum dowodzenia brytyjskiego rządu. Placówka dokumentuje także życie i działalność polityczną wybitnego brytyjskiego polityka, męża stanu i dwukrotnego premiera Zjednoczonego Królestwa, Winstona Churchilla (1874-1965). Był on zdeterminowany prowadzić wojnę z Niemcami do samego końca. W tym celu usunął z gabinetu zwolenników pokoju z Niemcami. Po klęsce Francji odrzucił pokojowe propozycje Hitlera, a w przededniu bitwy o Anglię zapowiedział: "Obronimy naszą Wyspę bez względu na cenę, będziemy walczyć na plażach, będziemy walczyć na lądowiskach, będziemy walczyć na polach i na ulicach, będziemy walczyć na wzgórzach, nigdy się nie poddamy".

London Pass

London Pass to karta zniżkowa stanowiąca dobre rozwiązanie dla osób planujących intensywne zwiedzanie miasta. Gwarantuje ona wstęp do blisko 60 różnych atrakcji turystycznych, możliwość ominięcia kolejki w kasie biletowej oraz uprawnia do 40 różnorakich zniżek. Istnieje możliwość zakupu karty przez internet (karta jest ważna 12 miesięcy od daty zakupu). Dostępne są opcje 1, 2, 3, 6 i 10 dniowe. London Pass uprawnia do obejrzenia takich atrakcji jak m.in. Galeria Narodowa, Tower of London, Opactwo Westminsterskie, Katedra św. Pawła, Pałac Eltham czy stadion miejscowej drużyny piłkarskiej Chelsea FC.

Ciekawostki

• W Londynie działa przeszło setka targów ulicznych, których tradycje sięgają średniowiecza;
• Niegdyś planowano, aby londyńskie metro ciągnęło się aż do Paryża;
• W Londynie przechowuje się złoto o wartości blisko 250 miliardów dolarów. Jet to około 20% złota łącznie posiadanego przez wszystkie kraje na świecie;
• Londyńskie autobusy pokonują każdego roku dystans pozwalający okrążyć Ziemię po jej obwodzie przeszło 12 tysięcy razy, co odpowiada odległości 302 milionów mil;
• W Londynie znajduje się najstarsze metro na świecie. Pierwsi pasażerowie skorzystali z niego 10 stycznia 1863 roku;
• Na terenie Londynu mieszka aż 77 miliarderów, dlatego też określany jest on najbogatszym miastem świata;
• Do chwili opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię aglomeracja Londynu była największą aglomeracją miejską ze wszystkich aglomeracji w krajach Unii Europejskiej.

Multimedia