Monastyr Rilski to jeden z największych, najpiękniejszych i najbardziej znanych bułgarskich klasztorów. Świątynia ta położona jest na wysokości 1147 metrów n.p.m. w malowniczej kotlinie górskiego masywu Riła w rozwidleniu rzek: Druszliawicy i Manastirskiej. Monastyr założony został w X wieku przez jednego z najbardziej znanych bułgarskich świętych, mnicha Iwana Rilskiego (876-946), którego relikwie spoczywają dziś w klasztorze. Pierwotna świątynią znajdowała się około 5 km w kierunku północno-wschodnim od dzisiejszej lokalizacji. Swoje obecne położenie klasztor zawdzięcza średniowiecznemu bojarowi zwanego Chrelio Dragowoł, który w 1335 roku polecił wznieść tu wieżę obronną wraz z przylegającą do niej cerkwią. Dziś znajdująca się w centralnej części monastyru wieża nosi jego imię. W kolejnych latach klasztor rozrastał się i bogacił dzięki hojnym datkom bułgarskich władców. Trudny okres w dziejach świątyni nastał po podbiciu i zajęciu Bułgarii przez Imperium Osmańskie. W XV wieku wieku z rozkazu sułtana Murata II monastyr został zniszczony. Spowodowało to gwałtowny protest Bułgarów dla których świątynia stanowiła centrum religijne i kulturalne zniewolonego kraju. Pociągnęło to za sobą szybką odbudowę całego kompleksu. Duże wsparcie okazała także rosyjska Cerkiew prawosławna. Jednak miejscowi mnisi prześladowani byli przez Turków praktycznie aż do końca tureckiej okupacji, która trwała do połowy XVIII wieku. Po odzyskaniu niepodległości, w czasie bułgarskiego odrodzenia narodowego świątynia urosła do rangi symbolu oporu przeciwko tureckiej okupacji. Naród bułgarski hojnie łożył także na jej odbudowę. Powstał wówczas okazały kompleks klasztorny którego serce stanowi bogato zdobiona cerkiew pod wezwaniem św. Bogurodzicy. W jej wnętrzu podziwiać można m in. wspaniały złocony ikonostas oraz zdobiące ściany bajecznie kolorowe freski autorstwa Zacharego Zografa. Na terenie świątyni znajdują się także dwa muzea. W jednym z nich przechowywany jest przepiękny krzyż Rafaiła, który rzeźbiony był przez miejscowego mnicha przez 12 lat. Przedstawia on 104 sceny biblijne z 650 postaciami. Klasztor otaczają potężne, wysokie na przeszło 20 metrów mury, które nadają mu wygląd warownej twierdzy. Obecnie Monastyr Rilski uważany jest za jeden z największych skarbów Bułgarii. W 1983 roku świątynia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Car Borys III
Na terenie klasztoru znajduje się także grobowiec cara Borysa III. Władca ten zmarł w 1943 roku w tajemniczych okolicznościach, po tym jak odmówił Hitlerowi udziału w kampanii wojsk bułgarskich przeciwko ZSRR, powołując się na sympatię, jaką cieszył się w Bułgarii naród rosyjski.
