Wyspa Pag

Wyspy

Pag to niezwykle malownicza chorwacka wyspa, położona na Morzu Adriatyckim u wybrzeży Dalmacji. Jest to piąta co do wielkości wyspa Chorwacji i zarazem jedna z najdalej na północ wysuniętych dalmatyńskich wysp. Ma charakterystyczny poszarpany wąski kształt, a jej długość wynosi około 60 km przy szerokości zaledwie 10 km. Nieodłącznym krajobrazem Pagu, są rozległe kamienne pola, przypominające krajobrazy księżycowe (znaczna część wyspy jest jałowa i skalista). Na wyspie prawie nie występuje słodka woda, co powoduje, że niewiele jest tu roślinności, której dokuczają także silne i suche wiatry bora. Na południowym-wschodzie znajdują się dwa jeziorka krasowe: Velo blato i Malo blato. Ludność wyspy trudni się głównie uprawą oliwek czy winogron, a także hodowlą owiec. Podstawową dietą tych zwierząt jest tymianek, rozmaryn oraz szałwia. Dzięki tej niezwykłej mieszance miejscowy owczy ser (Paški sir) ma niepowtarzalny smak i stał się lokalną specjalnością. Jednak tym co rozsławiło Pag są wyrabiane przez miejscowe gospodynie koronki (paška čipka). Jag głoszą miejscowe legendy tradycja uch wyszywania sięga czasów starożytnych, jednak najstarsze pisemne zapiski historyczne o koronkach z wyspy Pag pochodzą dopiero z XV wieku. Początkowo nie istniały żadne szablony, którymi w czasie pracy mogłyby posługiwać się kobiety zajmujące się koronkarstwem. Tradycja była przekazywana z pokolenia na pokolenie, a córki uczyły się sztuki tworzenia koronek od swoich matek. Świat o koronkach z wyspy Pag dowiedział się w 1880 roku, kiedy to pojawiły się one na jednej z wystaw prezentujących rękodzieła. Na wyspie odkryto wiele znalezisk archeologicznych pochodzących jeszcze z czasów Liburnów i Rzymian. Ci drudzy zajęli wyspę około I wieku n.e. i założyli tu kilka swoich obozów warownych oraz pierwsze miasta. Po upadku Cesarstwa Pag zasiedlili Chorwaci, a ich głównym ośrodkiem była Kesa (cześć dzisiejszej Novalji). W XII stuleciu rolę stolicy wyspy przejął Stari Grad. W latach 1409-1797 Pag znajdował się ona pod okupacją Wenecji, a następnie wraz z całą Dalmacją wyspał dostałą się panowanie austriackie.

Największym miastem i zarazem stolicą wyspy jest położone w samym jej środku nad malowniczą cieśniną miasto Pag. W swoim obecnym kształcie powstało ono w połowie XV wieku, kiedy to wyspa znajdowała się pod panowaniem Weneckim. Przez wieki bogactwo Pagowi przynosiła produkcja soli. Pozyskuje się ją tu z wody morskiej metodą odparowywania (zasolenie Adriatyku wynosi średnio 38,3% - dla porównania Bałtyku zaledwie 7,8%). Dziś wywozi się stąd około 33 ton soli rocznie, co stanowi blisko 2/3 całej produkcji w Chorwacji. Do czasów obecnych zachował się tu dawny układ miejski oraz kilka ciekawych zabytków. Najważniejsze z nich to m.in. wzniesiony w 1443 roku kościół Najświętszej Marii Panny z Pagu, Pałac Dożów, renesansowo-barokowy kościół św. Małgorzaty, niedokończony pałac biskupi oraz kościół św. Jerzego. Warto także zajrzeć do znajdującego się przy głównym placu miejskim (Trg kralja Petra Krešimira IV) Muzeum Koronek.