Lofoty

Wyspy

Lofoty (Lofoten) to archipelag sześciu większych i kilku mniejszych górzystych wysp na Morzu Norweskim, położonych za kołem polarnym na północno-zachodnim wybrzeżu Norwegii. Od stałego lądu oddziela je cieśnina Vestfjorden, a największym ośrodkiem jest tu znajdujące się na wyspie Austvågøy miasto portowe Svolvar (mieszka w nim około 5 tysięcy osób). Lofoty to bajkowa wręcz kraina jednych z najpiękniejszych norweskich fiordów, a także wyrastających z krystaliczne czystego morza, na wysokość przeszło kilometra poszarpanych ostrych górskich szczytów. Całości uroku dodają im usytuowane na stromych zboczach i odcięte od cywilizacji malownicze wioski rybackie z charakterystycznymi ustawionymi na palach brzy brzegach czerwonymi drewnianymi domkami (roruber). Pierwsze z nich wybudowane zostały tu już w XII wieku. Przez wyspy wiedzie licząca około 170 km droga, która kończy swój bieg w osadzie zwanej Å (jedna z najkrótszych nazw geograficznych świata). Dalej skały wyrastają już niemal pionowo z morza i pokonanie ich wymaga umiejętności alpinistycznych. Część wysp połączona jest licznymi tunelami oraz malowniczymi mostami. Mimo, że archipelag Lofotów położony jest za kołem podbiegunowym, to w pogodnie letnie dni temperatura bardzo często dochodzi do 20°C (nocą zaś do 15°C). Stosunkowo łagodny klimat utrzymuje się tu dzięki opływającemu Europę ciepłemu Prądowi Zatokowemu zwanego także Golfsztromem.

Historia

Historia Lofotów praktycznie od początku związana była z rybołówstwem. Pierwsi osadnicy pojawili się ty zaraz po wycofaniu lodowców (czyli ok. 6 tysięcy lat temu), ale prawdziwy rozkwit zaczął się dopiero w epoce Wikingów. Ich bytność na wyspach przybliża znajdujące się w miejscowości Borg na wyspie Vestvågøy - Muzeum Wikingów. Mimo, że od wieków ryby stanowiły główny produkt eksportowy Norwegii, to sami rybacy nie opływali w dostatki. Każdego roku wielu z nich ginęło w czasie sztormów. Począwszy od XIV wieku przez blisko pięć kolejnych stuleci kontrolę nad wyspami sprawowała Hanza (związek miast handlowych Europy Północnej z czasów Średniowiecza i początku ery nowożytnej). Swobodny handel rybami przez miejscowych rybaków został uwolniony od ograniczeń dopiero po II wojnie światowej. Ponadto zaczęła się także popularyzować turystyka. W 2006 roku eksperci National Geographic uznali Lofoty za jedne z najpiękniejszych wysp na świecie.

Atrakcje

Do największych atrakcji turystycznych zaliczyć możemy tu m in. położoną pośród malowniczych fiordów wioskę Reine, przepiękny widokowo szlak turystyczny (z licznymi punktami widokowymi) wiodący z Fiskebol do wioski rybackiej Å, usytuowaną na malowniczej skalistej wysepce osadę Hamnoy, znajdujące się na końcu archipelagu Ptasie Skały oraz wioskę rybacką Nusfjord. Na Lofoty najlepiej wybrać się między początkiem czerwca a połową lipca, kiedy trwa dzień polarny i słońce ani na chwilę nie kryje się poza horyzontem. Latem wyspy podziwiać można także ze statków wycieczkowych pływających m.in. pomiędzy Ballstad i Nusfjord. Na początku jesieni (wrzesień) występuje to zjawisko zorzy polarnej. Lofoty to także idealne miejsce dla miłośników wędkarstwa. Obszar ten słynie z niesłychanego bogactwa ryb. Zimą na tarło spływają tu olbrzymie ławice dorszy. Wyspy stanowią także natchnienie dla wielu artystów oraz fotografików. Wpinając się na jeden ze szczytów pozwala oglądać nam Lofoty niemal jak "z lotu ptaka". Jeden z z ciekawszych widoków rozpościera się z wznoszącej się nad Reine góry Reinebringen. Na prace artystów uwieczniających Lofoty natknąć się można w wielu miejscowych muzeach czy galeriach.

Lista największych wysp wchodzących w skład archipelagu Lofotów:

• Austvågøy (526,7 km2);
• Vestvågøy (411,1 km2);
• Moskenesøya (185,9 km2);
• Flakstadøya (109,8 km2);
• Gimsøya (46,4 km2).

Ciekawostki

• Nazwa archipelagu pochodzi od kształtu jednej z wysp, która przypomina do złudzenia stopę rysia. W języku staroskandynawskim wyraz "ló" oznacza "rysia", zaś "fót" - "stopę", co daje razem "lofot";
• Na wysokości archipelagu Lofotów, za kołem podbiegunowym od końca maja do połowy czerwca obserwować można zjawisko tzw. białych nocy. W tym czasie słońce nigdy w całości nie chowa się za horyzontem, a zmierzch przechodzi bezpośrednio w świt;
• Na klifach górzystej wyspy Vaeroy gniazduje przeszło 100 tysięcy ptaków morskich (m.in. rybitw, mew, kormoranów, głuptaków czy maskonurów);
• Jednym z największych przysmaków Lofotów jest suszony na wietrze dorsz. Mimo, że w wielu miejscach na świecie próbowano w podobny sposób suszyć ryby to nigdzie nie udało się uzyskać podobnej jakości i smaku.