Kreta

Wyspy

Kreta to największa grecka wyspa, położona na południowym krańcu Morza Egejskiego i piąta (po Sycylii, Sardynii, Cyprze i Korsyce) co do wielkości w basenie Morza Śródziemnego. Jest długa (ok. 250 km) i wąska (w najwęższym miejscy ma zaledwie 12 km), a jej linia brzegowa liczy sobie około 1040 km przy powierzchni 8,3 tys. km2. Wyspę zamieszkuje około 630 tyś osób, jednak w szczycie sezonu turystycznego przyjeżdża tu przeszło dwa miliony wczasowiczów z całego świata. Z uwagi na swoje położenie (wyspa jest wysunięta dalej na południe niż niektóre miejsca Afryki Północnej) Kreta charakteryzuje się niezwykle gorącym klimatem. Latem temperatura dochodzi tu nawet do 38°C, dlatego wiosna i jesień są odpowiednie dla osób, które nie przepadają za upałami. Kreta jest wyspą górzystą. Na jej obszarze wyróżnić można kilka wyodrębnionych pasm górskich: Białe Góry (Lefka Ori) z największym i najpiękniejszym wąwozem wyspy (Samaria), góry Dikiti, góry Thriptis oraz góry Idajskie (Idi Oros) z największym szczytem wyspy Psiloritis (2456 metrów n.p.m.). Równiny Krety zaś należą do najbardziej żyznych obszarów kraju. Od niepamiętnych czasów uprawia się tu winorośle, drzewa oliwne oraz liczne owoce cytrusowe.

Kreta nierozerwalnie związana jest z kulturą minojską, która w okresie 3000-1500 p.n.e. osiągnęła niezwykle wysoki poziom cywilizacyjny, stanowiący inspirację do rozwoju wielu innych ludów. Z tego też powodu Kreta uważana jest za kolebkę cywilizacji europejskiej. O potędze tej prehistorycznej cywilizacji świadczą wykopaliska w Knossos czy Fajstos. Relikty wspaniałych pałaców po dziś dzień zadziwiają jak wielką wiedzę posiadali ich konstruktorzy i architekci. W 395 roku n.e. z uwagi na swoje strategiczne położenie na trasie ważnego szlaku handlowego wiodącego z Azji do Europy Kreta została podbita i włączona do Cesarstwa Bizantyjskiego. W latach 824-961 wyspa znajdowała się pod panowaniem arabskim, a na początku XIII wieku wyspę zdobyli Wenecjanie, którzy zajmowali ją aż do 1669 roku, kiedy to ponownie powrócili tu Turcy. W granicach Grecji wyspa znalazła się dopiero w 1913 roku.

Krajobraz wyspy tworzą niezwykle malownicze skaliste wybrzeża przeplatające się z szerokimi, jasnymi plażami z turkusowymi i szmaragdowymi lagunami. Sezon turystyczny trwa tu od kwietnia do listopada. Największym miastem wyspy i zarazem jej głównym ośrodkiem administracyjnym jest Heraklion (Iraklion). Tutaj też znajdują się główne porty (lotniczy oraz morski). W pobliżu miasta znajdują się ruiny pałacu w Knossos z którym związany jest jeden z najbardziej znanych mitów greckich opowiadający historię Minotaura (człowieka z głową byka), który zamknięty został przez króla Krety Minosa w zaprojektowanym (pod pałacem) przez Dedala Labiryncie. Z wyspą związana jest także inna kluczowa postać z mitologi greckiej. To właśnie tutaj w grocie we wnętrzu góry Dikte przyszedł na świat najwyższy z bogów Zeus.

Ciekawostki

• Nieodłącznym elementem krajobrazu na greckiej wyspie Krecie są kozy. Obserwując je wydaje się, że zupełnie igrają z grawitacją, skacząc po pionowych skałach. Często też potrafią wyjść na drogę i zablokować całkowicie ruch. Niepisane kreteńskie prawo mówi, że koza na drodze zawsze ma pierwszeństwo, ponieważ to właśnie z jej mleka robi się słynny ser feta
• W 1885 roku w Heraklionie na Krecie urodził się słynny grecki powieściopisarz i poeta Nikos Kazandzakis. Przez wielu uważany za najważniejszego greckiego pisarza i filozofa XX wieku.