Śmigus-dyngus
Święta i tradycje

Śmigus-dyngus to tradycyjny zwyczaj zachodniosłowiański obecnie znany szerzej jako lany poniedziałek. Obecnie przypada on na drugi dzień świąt Wielkanocy (Poniedziałek Wielkanocny). W polskiej tradycji tego dnia polewa się dla żartów wodą inne osoby. Dawniej, śmigus i dyngus były odrębnymi zwyczajami, które praktykowane były jednego dnia. Dyngusem określano datek dawany przez gospodynie mężczyznom chodzącym w Poniedziałek Wielkanocny po domach, składającym życzenia świąteczne i wygłaszającym oracje i wiersze o męce Pańskiej. W zamian za to otrzymywali jajka, wędliny i pieczywo. Słowo dyngus najprawdopodobniej wywodzi się z języka niemieckiego od słowa "dingen", co oznacza w wolnym tłumaczeniu "wykupywać się". Śmigus zaś, to obyczaj polewania się wodą w Poniedziałek Wielkanocny. Zwyczaj ten nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co roku odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Przypuszcza się, że słowo "śmigus" jest wyewoluowaną formą niemieckiego "Schmackostern" (wielkanocne smaganie). Smaganie miało uzdrawiać, dostarczać siły witalne a także wypędzać złe moce czy duchy. Chrześcijaństwo przyjmując ten pogański zwyczaj dodało do tego oczyszczającą symbolikę wody, a także tradycję, zgodnie z którą oblewanie wodą jest pamiątką rozpędzania tłumów, które gromadziły się w poniedziałek, rozmawiając o zmartwychwstaniu Chrystusa. W Poniedziałek Wielkanocny gospodarze o świcie wychodzili w pola i kropili je wodą święconą, żegnali się przy tym znakiem krzyża i wbijali w grunt krzyżyki wykonane z palm poświęconych w Niedzielę Palmową, co miało zapewnić urodzaj i uchronić plony przed gradobiciem.

Ciekawostki

  • Poniedziałek Wielkanocny to drugi dzień Świąt Zmartwychwstania Pańskiego, najstarszego i najważniejszego święta chrześcijańskiego celebrującego misterium paschalne Jezusa Chrystusa: jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie.