Siros

Wyspy

Siros (Σύρος) to grecka wyspa, położona w archipelagu Cykladw południowo-zachodniej części Morza Egejskiego. Ma powierzchnię 85 km² i zamieszkuje ją około 20 tysięcy ludzi. Wyspę charakteryzuje niezwykle zróżnicowany krajobraz, z górami i wzgórzami na północy i płaskimi równinami na południu. Najwyższym punktem Siros jest wznosząca się na wysokość 442 metrów n.p.m. góra Pirgos. Początki osadnictwa na wyspie sięgają czasów starożytnych, kiedy to została ona skolonizowana przez Fenicjan. Około VI wieku p.n.e na Siros przybyli osadnicy z pobliskiej wyspy Samos. W owym czasie na Siros urodził się słynny starogrecki myśliciel Ferekydes z Siros, który w późniejszym czasie przeniósł się na Samos i kształcił m.in. samego Piatgorsa. Obecnie Ferekydes znany jest głównie z dzieła zatytułowanego Pentemychos (Pięciokąt), znanego również jako Heptamychos (Siedmiokąt), przedstawiającego mito-filozoficzny opis stworzenia świata. Przypuszcza się, że był on także twórcą pierwszego zegara słonecznego. W czasie największego rozkwitu Hellady Siros pozostawała w cieniu innych greckich ośrodków. Mimo to wyspa przyłączyła się do Ateńskiego Związku Morskiego (tzw. symmachi delijskiej) utrzymując jednak swoją autonomię. Siros posiadała własny parlament a także bito tu własną srebrną monetę. W czasach rzymskich a później bizantyjskich wyspa została niemal całkowicie opuszczona. Na początku XII wieku wyspę przejęli Krzyżowcy, którzy założyli tu nowe miasto i nazwali je Ano Siros. W okresie średniowiecza Siros pozostawała w rękach członków rodziny Sanudo a później Crispi. W 1579 roku wyspa została podbita i zajęta przez wojska tureckiego admirała Hayreddina (znanego także jako Barbarossa). Wolność wyznania była jednym z wielu przywilejów nadanych mieszkańcom przez nowych władców. Swój największy okres rozkwitu Siros przeżywała w XIX stuleciu, zraz po wyzwoleniu Grecji spod panowania osmańskiego. Wtedy to została ona zasiedlona przez uchodźców z Chios, Samos, Krety czy Azji Mniejszej stając się ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym w regionie. To właśnie z tego okresu pochodzi najwięcej nowożytnych budowli, teatrów czy muzeów. W 1833 roku Siros podniesione zostało do rangi administracyjnego centrum Cyklad. Okres prosperity zakończył się wraz z otwarciem Kanału Korynckiego czego efektem był gwałtowny rozwój Aten i portu w Pireusie. Dzieła upadku dopełniła II wojna światowa.

Stolicą oraz największym miastem wyspy jest położone na jej wschodnim wybrzeżu miasto portowe Ermupoli. W XIX stuleciu pełniło ono rolę głównego greckiego portu, większego nawet od Pireusu. Obecnie Ermupoli zamieszkuje niespełna 12 tysięcy ludzi a o dawnej świetności przypomina m.in. monumentalny budynek ratusza miejskiego (największy w całej Grecji). Pozostałe większe ośrodki miejskie na wyspie to m.in. Ano Siros, Galissas, Poseidonia czy Finikas. Na wyspie znajduje się takę wiele niezwykle malowniczych plaż. Za najpiękniejszą i najbardziej znaną uchodzi położona na zachodnim brzegu Plaża Galissas (Παραλία Γαλησσάς). Siros charakteryzuje się jedną z najlepiej rozwiniętych infrastrukturalnie wysp z całego archipelagu Cyklad. Wyspa posiada bardzo dobre połączenia wodne z portem w Pireusie. Mimo to nie jest ona tak tłumnie odwiedzana przez turystów jak inne wyspy archipelagu (m.in. Mykonos czy Santorini). Jednym z największych przysmaków jakie można spotkać na Siros są loukoumi - wielosmakowe miękkie galaretki obsypane cukrem pudrem. Na wyspę sprowadzone zostały w XIX wieku przez uchodźców z Azji Mniejszej.

Ciekawostki

• Mieszkańcy Siros w prawie równych częściach stanowią wyznawcy prawosławia i katolicy obrządku łacińskiego, co stanowi rzadko spotykaną sytuację w Grecji. Obie społeczności religijne żyją w zgodzie i wspólnie obchodzą Wielkanoc.
• Siros jest jedną z kilku ojczyzn popularnej muzyki rebetiko, której historia sięga XIX wieku. Są to smutne pieśni, które dawnej śpiewane były przez uboższe warstwy społeczne i przekazywały wielką prawdę o życiu.