Hala Stulecia we Wrocławiu
Zabytki

Hala Stulecia (Jahrhunderthalle) to monumentalna hala widowiskowo-sportowa we Wrocławiu, położona na Wielkiej Wyspie, przy parku Szczytnickim, na osiedlu Dąbie. Wzniesiona została w latach 1911-1913 według projektu niemieckiego architekta i urbanistę Maxa Berga (1870-1947). Powstanie hali związane było z setną rocznicą wydania we Wrocławiu przez króla Fryderyka Wilhelma III (1770-1840) odezwy Do mojego ludu (An Mein Volk) z 17 marca 1813 roku, wzywającej do powszechnego oporu przeciwko Napoleonowi Bonaparte (1769-1821). Rocznicę postanowiono uczcić odpowiednio wielką wystawą, prezentującą historię i gospodarczy dorobek Śląska. Budowa obiektu trwała niespełna 14 miesięcy. Ekipa budowlana zakończyła prace na 6 tygodni przed planowanym terminem. Wokół hali powstały także inne obiekty wystawowe jak m.in. Pawilon Czterech Kopuł, Pergola czy obiekty rekreacyjne. Po zakończeniu Wystawy Stulecia tereny wystawowe wokół hali jak i jej wnętrze były jeszcze kilkukrotnie rozbudowywane. Do wybuchu II wojny światowej w obiekcie zorganizowanych zostało wiele wielkich masowych imprez, w tym między innymi publicznych wystąpień najważniejszych funkcjonariuszy NSDAP z Adolfem Hitlerem na czele. Zawirowania wojenne hala przetrwała bez poważniejszych strat. Uszkodzeniu uległy jedynie organy. Po II wojnie światowej miasto Breslau stało się polskim Wrocławiem, a Halę Stulecia została przemianowano na Halę Ludową. Pierwszą większa imprezą jaka urządzona w obiekcie był Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju w 1948 roku. Był on także częścią innej propagandowej imprezy, Wystawy Ziem Odzyskanych. Wtedy też w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu ustawiono zaprojektowaną przez Stanisława Hempela (1892-1954) przeszło 90 metrową Iglicę, która symbolizowała odradzające się życie na Ziemiach Odzyskanych. W okresie PRLu nie przeprowadzono w hali żadnych poważniejszych prac, które w istotny sposób zmieniłyby jej charakter. W obiekcie organizowane były różnego rodzaju koncerty czy imprezy sportowe jak m.in. Mistrzostwa Europy w koszykówce mężczyzn w 1963 roku. Pierwszy większy remont przeprowadzony został dopiero w 1997 roku. Wtedy to m.in. zamontowano plastikowe rolety na oknach, obniżono o około 1 metr poziom posadzki a także zamontowano przesuwne trybuny. Kolejny remont przeprowadzono w latach 2009-2011 podczas którego wymieniono elewację, stolarkę okienną oraz pokrycie dachowe. Hala ma 42 metry wysokości, a nakrywająca ją kopuła 67 metrów średnicy i składa się z 32 żeber łukowych zwieńczonych u góry pierścieniem ściskanym. Maksymalna szerokość wnętrza hali wynosi 95 metrów, a dostępna powierzchnia to 14,0 tys. m². Każdego roku w hali organizowane są ważne dla Wrocławia wydarzenia, takie jak m.in. Noc Muzeów czy 3-Majówka. W 2006 roku Hala Stulecia wraz z zespołem architektonicznym obejmującym m.in. Pawilon Czterech Kopuł, Pergolę i Iglicę została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Hala Stulecia we Wrocławiu - wnętrze

Ciekawostki

  • Do wybudowana hali zużyto przeszło 13 tysięcy m3 betonu, do produkcji którego wykorzystano 320 wagonów cementu;
  • W hali znajduje się przeszło 600 okien, z czego większość znajduje się w kopule;
  • W momencie wybudowania Hala Stulecia pobiła rekord największej żelbetonowej kopuły na świcie (jej średnica to 65 metrów);
  • W 2009 roku w sąsiedztwie hali uruchomiono multimedialną fontannę wyposażoną w blisko 300 dysz i wykorzystującą efekty świetlne oraz dźwiękowe;
  • Dawniej we wnętrzu hali znajdowały się Organy Wielkie, które posiadały 200 rejestrów i po rozbudowie liczyły 16 706 piszczałek. Obecnie są one częściowo (z uwagi na rozmiary) wykorzystywane są w archikatedrze wrocławskiej.