Anglia

Kraje

Anglia (England) to kraj w Europie Zachodniej stanowiący główną i zarazem największą część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Zajmuje on środkową oraz południową część wyspy Wielka Brytania oraz kilka przybrzeżnych wysp z największą Wight czy niewielkim archipelagiem Scilly. Anglia graniczy od zachodu z Walią i od północy ze Szkocją. Od kontynentalnej części Europy oddziela ją Kanał La Manche (zwany przez Anglików English Channel) oraz Morze Północne. Linia brzegowa Anglii jest dobrze rozwinięta, chociaż nie aż tak mocno jak n.p. Szkocji. Przeważającą część terytorium Anglii zajmują równiny oraz niewielkie pagórki. Najstarszym masywem górskim są usytuowane w północnej części kraju Penniny z najwyższym szczytem Cross Fell (893 metry n.p.m.). Ich powstanie szacuje się na paleozoik, czyli około 300 milionów lat temu. Mają one 400 km długości, 100 km szerokości i z uwagi na swój kształt określane są często mianem "szkieletu Anglii". Rejony gór, a szczególnie North Pennines i Nidderdale uważane są za jedne z najbardziej malowniczych w Wielkiej Brytanii. Przez góry przebiega trasa najstarszego długodystansowego szlaku turystycznego w Wielkiej Brytanii, zwanego Pennine Way. Jego długość wynosi blisko 430 kilometrów, a punkty startowy i końcowy stanowią pub The Nags Head w Edale i gospoda The Border Inn w Kirk Yetholm.

Najstarsze ślady człowieka na Wyspach Brytyjskich datowane są na przeszło 250 tysięcy lat. W owym czasie wysp jeszcze nie było bowiem tereny te stanowiły jeden z półwyspów kontynentu europejskiego. Ich oddzielenie nastąpiło dopiero po zakończeniu ostatniego zlodowacenia czyli około 17 tysięcy lat temu. Pierwsi koloniści reprezentujący neolityczną kulturę rolniczo-hodowlaną przybyli na wyspy około 3,5 tysiąca lat p.n.e. Lud ten pozostawił po sobie liczne kurhany, które częściowo przetrwały do czasów obecnych. Około 600 roku p.n.e. wyspę podbili celtyccy Brytowie, którzy utworzyli tu jak na swoje czasy wysoko rozwinięte społeczeństwo. W starożytności byli oni wielokrotnie najeżdżani przez Rzymian, którzy ostatecznie w 60 roku n.e. podbili i zajęli niemal całą wyspę. Poza ich zasięgiem pozostała jedynie Szkocja od której odgrodzili się budując tzw. Mur Hadriana. Nazwa kraju, England pochodzi od Anglów, jednego z ludów germańskich, który przybył na wyspy brytyjskie na przełomie V i VI wieku n.e. ze wschodniej części Jutlandii (obecnie Dania). Początkowo nazwa ta nie odnosiła się do żadnego państwa, lecz była jedynie pojęciem geograficznym. Obecne znaczenie zyskała dopiero w X stuleciu. W 1066 roku książę Normandii Wilhelm Zdobywca (1028-1087) wraz ze swoją flotą liczącą blisko 700 okrętów podbił Brytanię rozpoczynając początek nowej epoki w dziejach Anglii. Jego rządy zapoczątkowały okres intensywnej budowy klasztorów i katedr. Nowy władca zarządził także sporządzenie spisu wszelakich dóbr i gruntów, dzięki któremu mógł nałożyć na podwładnych podatki. Powstała wówczas słynna księga zwana Domesday Book zawierająca spis posiadłości ziemskich, należących w każdym hrabstwie do króla oraz duchownych i świeckich feudałów. W 1154 roku rozpoczął się okres rządów Plantagenetów, który trwał aż do końca XIV stulecia. W 1455 roku w Anglii wybuchła wojna domowa, zwana Wojną Dwóch Róż (The Wars Of The Roses). Toczona była pomiędzy rodzinami: Lancasterów (mających w herbie różę czerwoną) oraz Yorków (różę białą). Zakończyła się ona w 1485 roku słynną Bitwą pod Bosworth podczas której na polu bitwy poległ król Ryszard co zakończyło panowanie w Anglii dynastii Plantagenetów i spowodowała oddanie tronu na 118 lat dynastii Tudorów. Część historyków uznało tą potyczkę za ostatnią bitwę średniowiecza. W 1536 roku Walia weszła w unię personalną z Anglią, a niespełna 5 lat później Henryk VIII (1491-1547) przyjął tytuł króla Irlandii. Po wygaśnięciu Tudorów w 1603 roku władze przejęli szkoccy Stuartowie, łącząc oba państwa unią personalną. W 1707 roku Królestwo Anglii i Królestwo Szkocji zawarły Akt unii i unię personalną. Oba kraje przekształcono w unię realną co było jednoznaczne z powstaniem Królestwa Wielkiej Brytanii.

Stolicą i zarazem największym miastem Anglii jest Londyn, który zamieszkuje blisko 9 milionów ludzi. Jest to jeden z największych ośrodków miejskich świata zarówno w skali samego miasta, jak i całej aglomeracji. Zarówno Londyn jak i cała Anglia kojarzone są z policjantami w zabawnych czapkach, czerwonymi budkami telefonicznymi, pubami i piętrowymi autobusami. Kolejnym ważnym angielskim miastem jest Oksford, które znane i cenione jest głównie z najstarszego anglojęzycznego uniwersytetu świata (University of Oxford). Oba miasta połączone są ze sobą rzeką Tamizą wzdłuż której ciągną się malownicze wioski i miasteczka oraz największa atrakcja turystyczna jaką jest słynny Zamek Windsor.

Ciekawostki

• Anglia jest jedynym krajem Wielkiej Brytanii, który nie posiada własnego parlamentu i pozostaje pod jurysdykcją parlamentu brytyjskiego, tym samym członkowie parlamentu, którzy pochodzą spoza Anglii (np. ze Szkocji), mają wpływ na sprawy wewnętrzne Anglii;
• Anglicy piją najwięcej herbaty ze wszystkich nacji na świecie, głównie z mlekiem;
• Sławny brytyjski pisarz i leksykograf Samuel Johnson (1709-1784) zauważył, że "kiedy spotka się dwóch Anglików, rozmowę zaczynają od pogody". Głównym powodem jest zapewne jej duża zmienność;
• Anglicy są niezwykle zdyscyplinowani i ustawiają się nawet w kolejce do autobusu;
• Anglia ma w Europie najwięcej ziem uprawnych w stosunku do powierzchni kraju (71 %) i zarazem najmniejszy odsetek zatrudnionych w rolnictwie (2%);
• Najwyższym szczytem w Anglii jest stanowiąca część pasma Southern Fells w Krainie Jezior góra Scafell Pike (978 metrów n.p.m);
• Najdłuższą rzeką przepływającą przez terytorium Anglii jest Severn o długości 354 km (płynnie przez Walię i zachodnią Anglię). Najdłuższą zaś rzeką płynącą w całości na terytorium Anglii jest Tamiza (346 km).