Ciekawostki
Europa (nazywana także często Starym Kontynentem) to część świata położona na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej. Wraz z Azją tworzy kontynent zwany Eurazją. Europa rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie do gór Ural na wschodzie oraz od Oceanu Arktycznego na północy do Morza Śródziemnego, Morza Czarnego i gór Kaukaz na południu. Europę od Azji oprócz granicy lądowej oddzielają również cieśniny Bosfor i Dardanele, a od Afryki cieśniny Gibraltarska i Sycylijska. Granica wschodnia Starego Kontynentu zawsze była umowna, a Kaukaz w niektórych interpretacjach jest zaliczany do Europy, a w niektórych nie. Podział Eurazji na dwa kontynenty odzwierciedla różnice kulturowe, językowe i etniczne pomiędzy Wschodem a Zachodem. Europa to także niezwykle bogaty obszar, zarówno w kontekście przyrodniczym, jak i historycznym oraz kulturowym. Stanowi ona miejsce narodzin tzw. zachodniej cywilizacji, która wraz ekspansją gospodarczo-polityczną od czasów renesansu rozprzestrzeniła się na inne tereny, w szczególności Amerykę Północną, Australię i Nową Zelandię.
20 Ciekawostek o Europie
- Nazwa Europy wywodzi się z greckiego słowa Εὐρώπη (Europe), które poprzez łacińską formę Europa weszło do niemal wszystkich języków świata. Przypuszcza się, że słowo to pochodzi od zwrotu εὐρωπός (europos) oznaczającego "łagodnie wznoszący się" lub od asyryjskiego słowa ereb, oznaczającego "zachód".
- W mitologii greckiej Europa była córką fenickiego króla Agenora. W młodości została porwana przez Zeusa (przybrał on postać byka) i wywieziona na Kretę. Tam urodziła Zeusowiu dwóch synów Minosa i Radamantysa, a później wyszła za mąż za króla Krety, Asteriona, który adoptował jej dzieci. Europę uważano za najpiękniejszą kobietę na świecie.
- Europa zajmuje powierzchnię 10,2 milionów km² co stanowi zaledwie około 2% całej powierzchni kuli ziemskiej oraz około 7,5% powierzchni wszystkich lądów. Jako część świata jest większa tylko od Australii. Stary Kontynent zamieszkuje około 745 milionów ludzi co stanowi 10% światowej populacji.
- Europa jest najbardziej rozczłonkowaną częścią świata, o silnie rozbudowanej linii brzegowej, której długość wynosi około 38 tys. km (bez linii brzegowej wysp). Nabrzeżne tereny prezentują praktycznie każdy ze sklasyfikowanych typów wybrzeża.
- Około 25% powierzchni Europy stanowią półwyspy, spośród których największe to: Półwysep Skandynawski (800 tys. km²), Półwysep Iberyjski (580 tys. km²) i Półwysep Bałkański (470 tys. km²).
- Najniższym punktem Europy jest depresja na rozległej Nizinie Nadkaspijskiej osiągająca 28 metrów p.p.m. Sama nizina ma około 200 tysięcy km², z czego ponad połowę stanowi depresja. Jest to największy pod względem powierzchni obszar depresyjny w Europie i Azji.
- W Europie panuje znacznie łagodniejszy klimat niż na innych obszarach kuli ziemskiej położonych na tej samej szerokości geograficznej. Różnica ta zauważalna jest zwłaszcza zimą, w zachodniej i północnej części kontynentu. Główną przyczyną tego zjawiska jest ciepły prąd morski zwany Golfstrom (Prąd Zatokowy), opływający Europę od zachodu. Dzięki niemu na norweskich Lofotach tworzy się tzw. anomalia termiczna (znaczne odchylenie się temperatury od średniej czasowej lub przestrzennej).
- Największym jeziorem Europy (pod względem powierzchni) jest położone na trenie Rosji Jezioro Ładoga zajmujące przeszło 18 km² (wraz z wyspami) a najgłębszym położone na terenie Norwegii Jezioro Hornindalsvatnet, którego głębokość dochodzi do 514 metrów.
- Szacuje się, że pierwsze istoty człowiekowate (z gatunku Homo antecessor) osiedliły się w Europie już w epoce kamienia, czyli około 800 tysięcy lat temu. Podstawą ich gospodarki było głównie zbieractwo oraz łowiectwo prowadzone z użyciem prymitywnych narzędzi.
- Obecnie na terenie Europy (w całości lub częściowo) położonych jest 46 państw oraz 2 państwa de facto niepodległe (Kosowo i Naddniestrze). Ponadto do Europy zalicza się siedem terytoriów zależnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. Największym i najludniejszym państwem na Starym Kontynencie jest Rosja.
- Jednym z najbardziej niezwykłych europejskich zwierząt jest suhak stepowy (Saiga tatarica). Od innych antylop odróżnia go dziwacznie ukształtowany nos zwany trąbką. Na przełomie XIX i XX wieku na skutek polowań gatunek prawie wyginął. Zabijano go głównie dla mięsa, skór oraz rogów, z których wytwarzano afrodyzjaki.
- Najwyższymi drzewami w Europie są rosnące na terenie Portugalii 72-metrowe eukaliptusy różnobarwne (Karri Knight), a najstarszym liczące około 4 tysięcy lat cisy we wsi Llangernyw (Walia).
- Europejskie miasto o najdłuższej nazwie to niewielkie Walijskie miasteczko Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch, a najkrótszą nazwę ma norweska wioska rybacka Å.
- Na terenie Europy znajduje się najmniejsze państwo świata. Jest nim Watykan o powierzchni zaledwie 0,4 km². Watykan jest także najmniej ludnym państwem Starego Kontynentu, który zamieszkuje zaledwie około 800 osób.
- Na terenie Europy odkryto największą kolonie mrówek. Miała około 6 tysięcy kilometrów długości i rozciągała się od wybrzeża atlantyckiego Hiszpanii do północnej części Włoch.
- W Europie znajdują się cztery kraje z ruchem lewostronnym. Są to Wielka Brytania, Irlandia, Malta i Cypr (wszystkie są wyspami). Te trzy ostatnie dawniej były brytyjskimi koloniami lub terytoriami zależnymi od Wielkiej Brytanii.
- Najkrócej panującym władcą Europejskim był Ludwik Antoni de France (1775-1844). Objął on tron Francji 20 sierpnia 1830 roku na zaledwie 20 minut.
- W 1955 roku Rada Europy przyjęła projekt flagi, która stała się oficjalną flagą kontynentu a później także flagą Unii Europejskiej. Przedstawia ona okrąg złożony z dwunastu złotych gwiazd pięcioramiennych na lazurowym tle. Symbolizują one solidarność oraz harmonię między narodami Europy i nawiązują do dewizy Unii Europejskiej "In varietate concordia" (Zjednoczeni w różnorodności).
- Trzy największe obszary metropolitalne Europy to kolejno Moskwa, Londyn i Paryż. Wszystkie zamieszkiwane są przez ponad 10 milionów ludzi. Do rankingu nie jest zaliczany Stambuł gdyż częściowo leży on na terenie Azji (Po stronie europejskiej w Stambule mieszka niecałe 65% całkowitej ludności miasta).
- W Europie używa się około 200 różnych języków. Dokładna ich liczba jest jednak trudna do ustalenia gdyż istnieje tendencja do wyodrębniania nowych języków, dotychczas rozpatrywanych w ramach zróżnicowania dialektalnego (w Polsce przykładem takiego zjawiska jest kwestia odrębności etnolektu śląskiego).
