Poleski Park Narodowy

Parki narodowe

Poleski Park Narodowy znajduje się na terenie województwa lubelskiego, w polskiej części Polesia (kraina geograficzna i historyczna, leżąca głównie na terytorium obecnej Białorusi i Ukrainy, oraz częściowo Polski i Rosji) na terenie Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej. Założony został w 1990 roku i obejmuje liczne bagna, torfowiska i jeziora krasowe oraz naturalne kompleksy leśne z bogactwem flory i fauny. Na terenie parku występuje około tysiąca gatunków roślin naczyniowych, z czego 170 to gatunki rzadkie, 81 podlega ochronie gatunkowej, a kolejnych 15 znajduje się w Polskiej czerwonej księdze roślin. Większość gatunków roślin to przedstawiciele flory północnej, wśród których często występują relikty epoki lodowcowej, na przykład brzoza niska, wierzba lapońska czy wierzba borówkolistna. Innymi roślinami północnymi są turzyca bagienna i strunowa, gnidosz królewski oraz rosiczka długolistna. Najbardziej charakterystycznymi dla parku zbiorowiskami roślinnymi są torfowiska: niskie, przejściowe i wysokie. Lasy to głównie brzeziny bagienne, ubogie bory sosnowe oraz olsy. Poleski Park Narodowy to jeden z najbogatszych w ptactwo obszarów w kraju. Stwierdzono w nim występowanie około dwustu gatunków ptaków, z których około sto pięćdziesiąt to gatunki lęgowe. Wiele z nich to ptaki tak rzadkie jak czapla biała czy czapla nadobna. Liczne są tu także sowy, a ptakiem zagrożonym wyginięciem, a występującym w parku, jest wodniczka, która tworzy tu trzecią co do wielkości populację w kraju.

Na terenie parku w Starym Załuczu znajduje się Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny w którym zgromadzono liczne eksponaty archeologiczne, etnograficzne, historyczne (militaria, numizmaty, dokumenty) i przyrodnicze, a także prezentujące dziedzictwo kulturowe Polesia Zachodniego. W jego sąsiedztwie znajduje się wiata muzealna z dużymi eksponatami etnograficznymi, jak np. liczne wozy chłopskie czy pojemnik na zboże wydłubany z jednego pnia 250 letniej sosny oraz ścieżka "Żółwik" przybliżająca życie długowiecznego żółwia błotnego (gad ten dożywa nawet 100 lat). Przy ścieżce zlokalizowane są woliery dla ptaków, które służą do czasowego przetrzymywania i rehabilitacji chorych i rannych zwierząt. W Urszulinie, zaś znajduje się Ośrodek Dydaktyczno-Administracyjny w którym mieści się siedziba dyrekcja parku oraz biblioteka z niewielkim księgozbiorem. W granicach parku wytyczonych zostało kilka niezwykle interesujących ścieżek przyrodniczo edukacyjnych, które wyposażone zostały w liczne mapy i tablice informacyjne z opisami walorów przyrodniczych okolicy. Na trasach znajdują się liczne kładki, mostki oraz inne urządzenia ułatwiające poruszanie się po terenach podmokłych i torfowiskach (także dla osób niepełnosprawnych).

Ścieżka przyrodnicza "Dąb Dominik" (2,5-3,5 km)

Ścieżka prowadzi od wioski Łomnica do niewielkiego śródleśnego jeziora Moszne. Trasa przebiega przez rozmaite typy lasów, m.in. grąd, ols i bór bagienny. Po drodze napotkać można także kilka torfowisk. Jednym z nich jest torfowisko przejściowe zwane na Polesiu spleją. Występują na nim rzadkie i interesujące rośliny w tym np. wierzba lapońska, brzoza niska i rosiczka okrągłolistna. Natrafić tu można także na owadożerne rosiczki, kwitnące storczyki, czy żurawinę błotną. Część ścieżki przebiega skrajem boru bagiennego i borem wilgotnym, prowadząc do torfianek - dawnych wyrobisk po wydobyciu torfu, a dalej do wsi Jamniki. Na trasie znajduje się także dąb szypułkowy o obwodzie pnia około 380 cm, który nazwany został na cześć prof. dra hab. Dominika Fijałkowskiego - "Dominikiem".

Ścieżka przyrodnicza "Spławy" (7,5 km)

Ścieżka rozpoczyna się w miejscowości Stare Załucze i prowadzi do jeziora Łukie (największego zbiornika na terenie parku) gdzie czeka na nas pływający pomost widokowy, z którego możemy obserwować ptaki. Spotkać tu można m.in. błotniaka stawowego czy największego ptaka drapieżnego Parku - bielika. Po drodze będziemy mijać fragmenty łąk, otwartych torfowisk i bagiennych lasów. Większość trasy prowadzi po drewnianych kładkach. Przy jeziorze zlokalizowane jest zadaszenie turystyczne, gdzie możemy odpocząć przed dalszą wędrówką. Dalsza część ścieżki prowadzi nas po tzw. grobli dziedzica. Kładka przecina tam malowniczy ols - atrakcyjny szczególnie wczesną wiosną.

Ścieżka przyrodniczo-historyczna "Obóz powstańczy" (4 km)

Ścieżka rozpoczyna się w miejscowości Lipniak i prowadzi przez stanowisko jednego z największych obozów Powstańców Styczniowych, które wybuchło w 1863 roku. Był to największy i nigdy nie odnaleziony przez władze carskie obóz powstańczy. Z tablic edukacyjnych dowiedzieć się można o dokładnym przebiegu powstania oraz funkcjonowaniu obozu. Ścieżka to nie tylko spotkanie z historią, ale i przyrodą. Leśna droga prowadzi nas do do wieży widokowej, zlokalizowanej na skraju łąk "Pociągi" gdzie nierzadko natrafić można na łosia czy jelenia. Dalsza część trasy prowadzi drewnianą kładką wzdłuż łąk i lasów gdzie w pobliżu znajdują się liczne żeremie bobrowe.

Ścieżka przyrodnicza "Perehod" (5 km)

Jest to ścieżka o charakterze ornitologicznym. Swój bieg rozpoczyna we wsi Pieszowola i prowadzi groblami wzdłuż malowniczych Stawów Pieszowolskich. Woda przyciąga niezliczoną ilość ptactwa wodno-błotnego. Poza czaplami czy kormoranami spotkamy tu rzadkie podgorzałki, mieniące się w słońcu zimorodki czy polujące bieliki. Podczas spaceru nieustannie towarzyszy charakterystyczny odgłos "dmuchania w butelkę" który wydawany jest przez bąka, czyli ptak z rodziny czaplowatych. Ścieżka jest najbardziej interesująca wiosną lub jesienią, czyli podczas przelotów ptaków, dla których stawy są miejscem odpoczynku i żerowania. Na trasie znajdują się dwie wieże widokowe oraz schron ornitologiczny ułatwiający obserwowanie zwierząt.

Ścieżka przyrodniczo-rowerowa "Mietiułka" (21 km)

Ta ścieżka swój początek ma w miejscowości Wytyczno-Łowiszów (w sąsiedztwie pomnika Korpusu Ochrony Pogranicza) i powstała z myślą o osobach preferujących aktywną formę wypoczynku. Cała trasa tworzy pętlę o długości blisko 21 km i początkowo prowadzi przez lasy, a następnie skrajem Durnego Bagna - torfowiska wysokiego, przy którym znajduje się wieża widokowa. Po przejściu pieszej ścieżki "Perehod" trasa dalej biegnie przez łąki wzdłuż doliny rzeki Mietiułki, po czym wraca do punktu początkowego. Jednym z ciekawszych fragmentów ścieżki jest punkt widokowy w miejscowości Wielki Łan. Z tego niewielkiego wzniesienia rozpościera się przepiękny widok na lasy i łąki Poleskiego Parku Narodowego.

Ścieżka dydaktyczna "Czahary" (6,5 km)

Ścieżka rozpoczyna się w miejscowości Zastawie (przy wieży widokowej) i prowadzi przez przez tereny Bagna Bubnów. Dzięki drewnianym kładkom możemy poznać niezwykłe tajemnice torfowisk. Na trasie spotkamy wiele udogodnień - wieże i platformy widokowe oraz zadaszenia turystyczne. Spotkać tu można m.in. niezwykłego mieszkańca Polesia - wodniczkę. Ten niepozorny ptak z rodziny trzciniaków jest najmniejszym migrującym ptakiem Europy. Na Bagnie Bubnów znajdują się również największe skupiska żurawi w regionie.

Ścieżka edukacyjna "Tropem przyrody" (200 m)

Ta mini-ścieżka edukacyjna znajduje się na terenie Ośrodku Dydaktyczno-Administracyjnego w Urszulinie i przeznaczona jest najmłodszych i najstarszych gości parku, a także dla osób, które z różnych przyczyn nie są w sanie pokonać dłuższych tras. W jej obrębie znajdują się liczne tablice i urządzenia edukacyjne pozwalające zapoznać się z wybranymi gatunkami zwierząt oraz roślin jakie spotkać można na terenie parku. To właśnie tutaj dowiedzieć można się o zwyczajach łosi a także pobawić się w chowanego z wiewiórkami czy łasicami.

Ciekawostki

• Po raz pierwszy pomysł utworzenia parku narodowego na Polesiu został wysunięty w 1933 roku przez polskiego botanika, profesora Władysława Szafera;
• Symbolem parku jest żuraw (najwyższy ptak żyjący w Polsce). To właśnie na terenie Poleskiego Parku ptaki te gromadzą się licznie przed jesiennymi odlotami.