Urbex czyli urban exploration (eksploracja miejska) to rodzaj aktywności polegający na eksplorowaniu opuszczonych, zrujnowanych, zapomnianych lub niedostępnych części ludzkiej cywilizacji. Celem osób uprawiających urbex jest przeważnie filmowanie, fotografowanie lub po prostu zdobywanie informacji dotyczących danego miejsca jak i jego historii. Proces eksploracji odbywa się bez ingerencji w stan danego miejsca. Wszystko odbywa się z zachowaniem zasady zabierz tylko zdjęcia, zostaw tylko ślady stóp (take only pictures, leave only footsteps). Motywacje do zwiedzania opuszczonych i często niebezpiecznych miejsc są bardzo różne. Najczęściej jest to chęć zrobienia zdjęć czy nakręcenia filmu w miejscach z niepowtarzalnym klimatem, a czasami po prostu zwykła ciekawość lub potrzeba adrenaliny. Nierzadko dotarcie do obiektu nie jest proste i wymagać może pokonania płotu, obejścia zamkniętej bramy czy uniknięcia kamer lub strażników. W tego tupu aktywności na pewno przydatna jest dobra kondycja oraz sprawność fizyczna pozwalająca na swobodną wspinaczkę. Do najpopularniejszych celów eksploracji miejskiej należą m.in. opuszczone parki rozrywki, porzucone fabryki, stare niezamieszkałe pałace, nieczynne obiekty wojskowe, szpitale psychiatryczne czy sanatoria.
Opuszczone miejsca są penetrowane najpierw przez ludność tubylczą, która często dokonuje aktów wandalizmu oraz nanoszenia graffiti. Eksploratorzy muszą liczyć się z zagrożeniami, n.p. zapadające się podłogi, spadające sufity i dachy, stłuczone szkło, ostre krawędzie metalowe nierzadko skorodowane, obecność chemikaliów i szkodliwych substancji (m.in. azbestu), nieznany stan bakteriologiczny terenu czy wrogo nastawionych mieszkańców tych budynków. Warto zdawać sobie sprawę, że urbex to niejednokrotnie działanie na granicy prawa. Czasem wchodząc na dany obiekt czy teren nie mamy nawet świadomości, że jest to niedozwolone. Naruszenie terenu prywatnego bez pozwolenia może skutkować usunięciem przez ochronę lub konsekwencjami finansowymi, a nawet prawnymi. Czasami warto więc skontaktować się z właścicielem danego obiektu (o ile jest to możliwie) w celu uzyskania pozwolenia na wejście.
