Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach to największa tego typu placówka w Grecji oraz jedna z ważniejszych na świecie. Muzeum założone zostało w 1829 roku z inicjatywy ówczesnego premiera Grecji, Joanisa Kapodistriasa. Głównym celem placówki było zgromadzenie i przybliżenie szerszej publiczności sztuki greckiej od czasów prehistorycznych aż do późnego antyku. Początkowo muzeum znajdowało się na wyspie Egina wchodzącej w skład Wysp Sarońskich (oddalonej od Aten o około 50 km), ale w 1889 roku przeniesione zostało do nowo wybudowanego neoklasycystycznego budynku w centrum Aten. W kolejnych latach był on sukcesywnie rozbudowywany, aby mógł pomieścić coraz więcej zwożonych tu eksponatów i artefaktów.
W czasie II wojny światowej muzeum zostało zamknięte, a najcenniejsze eksponaty umieszczono w opieczętowanych skrzyniach i zakopano w celu uniknięcia ich zniszczenia czy grabieży. Po wojnie zbiory ponownie udostępnione zostały publiczności. W 2003 roku przeprowadzona została gruntowna modernizacja muzeum, która trwała blisko pół roku. W tym czasie placówka nie była dostępna dla zwiedzających. Obecnie cała kolekcja muzealna liczny sobie blisko 20 tysięcy eksponatów pochodzących od początku prehistorii aż do późnej starożytności. Placówka podzielona jest na kilka części: prehistoria, rzeźba, ceramika, metalurgia, sztuka starożytnego Egiptu, starożytny Bliski Wschód oraz odkrycia z Santorynu. Ponadto wydzielony został także specjalny dział z eksponatami związanymi z wrakiem z Antykithiry. To właśnie tutaj można obejrzeć słynny Mechanizm z Antykithiry - starożytny przyrząd, zaprojektowany do obliczania pozycji ciał niebieskich, który datowany jest na lata 150-100 p.n.e. Do czasu XVIII wiecznych zegarów nie jest znany żaden mechanizm o podobnym stopniu złożoności. Kolejnym cennym eksponatem jest słynna Maska Agamemnona (mitologicznego króla Argolidy), którą odnaleziono w jednym z grobów na terenie Myken. Jest to wykonany ze złotej blachy wizerunek mężczyzny z brodą i wąsami. Maska stanowi najbardziej znane dzieło złotników mykeńskich. Znalezisko datowane jest na około 1500 rok p.n.e. (czyli jest starsze niż czasy wojny trojańskiej). Oprócz Maski Agamemnona obejrzeć można tu także inne eksponaty jakie odkopane zostały w 1876 roku przez niemieckiego archeologa Heinricha Schliemanna.
W muzeum obejrzeć niezliczoną ilość rzeźb. Do najciekawszych należą m.in. wykonany z marmuru pendelickiego posąg Ateny z Warwakion, datowany na 140 rok p.n.e. i mierzący prawie 3 metry długości Mały Jeździec z Artemizjonu, pochodzący z około 380 roku p.n.e. posąg Nike, statua Asklepiosa czy wykonany z brązu posąg przedstawiający Posejdona lub Zeusa z Artemizjonu. W południowym skrzydle zabudowań muzealnych mieści się muzeum epigrafii z najbogatszą na świecie kolekcją inskrypcji. Na terenie placówki znajduje się także sklep z pamiątkami oraz kawiarnia. Muzeum jest w pełni przystosowane dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Ciekawostki
- Do 1881 roku placówka nosiła nazwę Muzeum Centralnego, a zbiory były wielokrotnie przenoszone;
- Budynek muzeum został uszkodzony w 1999 roku w czasie trzęsienia ziemi jakie nawiedziło Ateny.