Walia

Kraje

Walia to kraj stanowiący część składową Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Położony jest nad Morzem Irlandzkim w południowo-zachodniej części wyspy Wielka Brytania na zachód od Anglii. Walię zamieszkuje zaledwie nieco ponad 3 miliony ludzi. Najwięcej z nich żyje na południu kraju w miastach takich jak Cardiff, Swansea czy Newport. Mimo że kraj ten dzieli historię społeczno-polityczną z pozostałą częścią Wielkiej Brytanii a zdecydowana większość ludności mówi po angielsku, Walia zachowała odrębność kulturową i jest krajem dwujęzycznym. Przeszło 560 tysięcy mieszkańców posługuje się językiem walijskim, który szczególnie rozpowszechniony jest w zachodnich i północnych częściach kraju. Powierzchnia Walii w przeważającej części jest wyżynno-górzysta, a jej większą część zajmuje pasmo Gór Kambryjskich z najwyższym szczytem Snowdon (Yr Wyddfa) wznoszącym się na 1085 metrów n.p.m. Podobnie jak Irlandia Północna, Walia nie ma kościoła państwowego. Anglikański Kościół w Walii został oddzielony od państwa ostatecznie w 1920 roku. Na jego czele stoi arcybiskup Walii. Począwszy od średniowiecza symbolem Walii jest czerwony smok. Niegdyś był godłem rodowym Cadwaladra, ostatniego monarchy celtyckiego. W 1959 roku został on umieszczony na oficjalnej fladze Walii.

Tereny obecnej Walii zamieszkiwane były już od niepamiętnych czasów. Śladami po prehistorycznych mieszkańcach są liczne megalityczne budowle. W późniejszym czasie tereny te dostały się we władanie Celtów, a w 1 wieku n.e. Walia dostała się pod panowanie Rzymian. Ich rządy trwały aż do V wieku n.e. jednak nie przeszkodziły one w pojawieniu się tożsamości narodowej u Walijczyków. Pomimo późniejszych najazdów Jutów, Anglów i Sasów, Walia zachowała swą odrębność. W VIII wieku n.e. plemiona walijskie zdołały się obronić przed sąsiedzką inwazją Anglosasów. Kiedy jednak Anglię najechał Wilhelm Zdobywca (1028-1087), jego normańska armia wdarła się do Walii i rozpoczęła okupację. W 1218 roku książę Gwynedd zdołał zjednoczyć ziemie walijskie i przybrał tytuł księcia Walii. Po śmierci Llywelyna ap Gruffudda w 1282 roku dokonała się ostateczna aneksja Walii przez Anglię. W 1301 roku roku król Edward I nadał swemu synowi, Edwardowi II, tytuł księcia Walii, w geście, który miał świadczyć o jedności i związkach między nią i Anglią. Tytuł księcia Walii przysługuje tradycyjnie najstarszemu synowi brytyjskiego władcy, będącemu następcą tronu Zjednoczonego Królestwa. Na początku XV wieku walijski książę Owain Glyndŵr wzniecił powstanie przeciwko Anglii, w cztery lata usuwając Anglików z większości terenów Walii. Powstanie zostało jednak bardzo szybko stłumione. W 1485 roku królem Anglii został Henryk VII Tudor (1491-1547). Jako Walijczyk i pierwszy władca z rodu Tudorów uczynił rządy Anglii bardziej tolerancyjnymi dla Walijczyków. Jego syn, Henryk VIII połączył Anglię i Walię unią w roku 1536. Na mocy Przepisów Prawnych Walii 1535-1542 Walia została zaanektowana przed Anglię i włączona do jej systemu prawnego. Pod koniec XIX wieku Walia zyskała wizerunek "kraju pieśni", po części dzięki tradycji zwanej eisteddfod, która sięga aż XII wieku. Jednak wraz z zanikiem społeczności i tradycji bardów popadała ona w zapomnienie aż do końca XVII wieku, kiedy to Thomas Jones, wydawca małych czasopism zwanych almanakami zorganizował festiwal w miejscowości Machynllew. Dziś na tego tupu spotkania zjeżdżają się tłumnie różnego rodzaju chóry, śpiewacy oraz zespoły taneczne.

Ciekawostki

• Walijczycy nazywają swój kraj Cymru, a siebie Cymry, co w języku starowalijskim oznacza "rodak" lub "krajan". Nazwa Walia pochodzi zaś od germańskiego słowa Walha, które oznacza nieznajomego lub cudzoziemca;
• Tożsamość walijska jest przykładem tożsamości negatywnej, która ukształtowała się w opozycji do tożsamości angielskiej;
• W Walii żyje nieco ponad 3 miliony ludzi i aż 11 milionów owiec;
• W języku walijskim nie występuje litera "k";
• To właśnie na cześć Walijczyka, Sir George'a Everesta został nazwany najwyższy szczyt na świecie;
• Językiem walijskim zafascynował się sam J.R.R. Tolkien, który oparł na nim swój sindarin, używany przez elfów w mitologii Śródziemia.