Jezioro Balaton

Jeziora

Balaton to rozległe acz płytkie jezioro pochodzenia tektonicznego, położone północno-zachodnich Węgrzech, na Nizinie Panońskiej, na południowych obrzeżach niewielkiego pasma górskiego zwanego Lasem Bakońskim. Jego średnia głębokość wynosi 3-4 metry a w swoim najgłębszym punkcie jezioro osiąga zaledwie 12 metrów. Całkowita długość jeziora wynosi 77 kilometrów, a szerokość waha się w granicach od 4 do 14 kilometrów co czyni z niego jedno z największych jezior w Europie Środkowej. Balaton jest największym jeziorem błotnym Europy (całkowita długość linii brzegowej wynosi przeszło 230 km), w którego nazwie przebrzmiewają słowiańskie "błota". Z racji tego, że Węgry nie posiadają dostępu do morza Balaton określany jest przez miejscowych bardzo często jako "węgierskie morze". Oprócz licznych plaż i gwarnych kurortów znajdują się tu także liczne pory, flota, a w północno-zachodniej części jeziora często wiejące silne wiatry tworzą wysokie (dochodzące nawet do 2 metrów) fale. Przy zachodnim krańcu Balatonu rozciąga się oddzielony pasem szuwarów Kis-Balaton (Mały Balaton) - oddzielny zbiornik utworzony z dawnej zatoki, odciętej przez osady rzeczne naniesione przez rzekę Zalę. Jezioro zasilane jest w wodę przez rzekę Zalę oraz 40 różnych potoków, a wypada z niego rzeka Sió, której bieg reguluje śluza w Siófok (zapobiegająca odwodnieniu jeziora). Woda Balatonu jest lekko alkaliczna, a także miękka, orzeźwiająca i bogata w jod, magnez i wapń co powoduje, że oprócz właściwości rekreacyjnych ma także właściwości lecznicze.

Turystyka

W sezonie wakacyjnym jezioro zamienia się w jedno z głównych centrów turystyki i rekreacji na Węgrzech. Krystaliczne czysta woda w lecie nagrzewa się do temperatury przekraczającej 25°C, co w połączeniu z dużym nasłonecznieniem powoduje, że sezon kąpielowy trwa tu aż od maja do października (a czasami nawet dłużej). Zimą zaś jezioro często zamarza, stając się torem bojerowym. Balaton cechuje kalejdoskopwa różnorodność. Kolor jego wód zmienia się w zależności od pory dnia i pogody, przybierając barwy od delikatnie turkusowej przez zieloną i szafirową po brudnoszarą, czerwoną i złotą. Tą zdumiewającą cechę dostrzegli już niegdyś artyści i malarze, którzy chętnie uwieczniali jezioro na swoich obrazach. Wokół Balatonu wytyczonych jest wiele szlaków turystycznych oraz (usytuowanych głównie na północnym brzegu) wartych zobaczenia atrakcji turystycznych. Do najciekawszych z nich zaliczyć możemy m.in. usytuowane na wcinającym się w jezioro malowniczym skalistym półwyspie Opactwo Benedyktynów w Tihany, jedne z najbardziej znanych węgierskich uzdrowisk - Hévíz, Pałac Festeticsów w Keszthely, pełen uroku rozległy kurort Siófok czy obejmujący północny brzeg jeziora Park Narodowy Balatonfelvideki. Na przełomie od XV do XVII wieku przez Balaton przebiegała granica między zaborem tureckim a habsburskim, stąd właśnie południowy brzeg jest niemal pozbawiony jakichkolwiek zabytków. Prawie wszystkie miejscowości rozlokowane wokół Balatonu połączone są kursującymi regularnie liniami autobusowymi. Praktycznie wokół całego jeziora ciągnie się malownicza trasa rowerowa. Balaton stanowi także wraz z otoczeniem prawdziwy skarbiec natury. Żyje tu blisko 1400 gatunków zwierząt, w tym 50 gatunków ryb i 200 gatunków ptactwa, a na brzegach wznoszą się liczne wygasłe wulkany, pełne fantazyjnych tworów skalnych.

Ciekawostki

• Nazwa jeziora - Balaton w wolnym tłumaczeniu oznacza błotniste jezioro;
• Pełna wymiana wody w Balatonie następuje w ciągu około 100 lat.