Arbat lub Stary Arbat to słynna ulica w centrum Moskwy, położona na zachód od murów Kremla. Od jej nazwy pochodzi także nazwa części dzielnicy miasta znajdującej się w centralnym okręgu administracyjnym Moskwy. Ulicę wytyczono ją już w XV stuleciu jako część drogi wiodącej z Kremla do Smoleńska, ale na znaczeniu ulica zaczęła zyskiwać dopiero w drugiej połowie XVIII wieku. W czasach komunistycznych Stary Arbat łączył Kreml ze słynną "szosą rublowską" - miejscem, gdzie znajdują się ekskluzywne wille najbogatszych mieszkańców Moskwy. Wtedy też ulicą tą jeździł do Kremla ze swojej willi sam Józef Stalin (1878-1953), a także inni działacze rządowi. Mimo, że Arbat znajdował się pod nadzorem organów bezpieczeństwa publicznego, to w tym czasie ulica bardzo podupadła. Pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia włodarze miasta podjęli decyzję o przebudowie Arbatu i przekształceniu go w deptak. Wtedy też równolegle do ulicy wybudowany nowy prospekt - Nowoarbacki, znany też jako Prospekt Kalinina (obecnie ulica Nowy Arbat). Całą inwestycję ukończono w 1986 roku. Rekonstrukcja Arbatu zbiegła się z czasami pieriestrojki, a nowy deptak stał się nagle miejscem spotkań różnych ruchów prodemokratycznych oraz subkultur młodzieżowych takich jak hipisi czy punki. Pojawiło się tu także wielu ulicznych grajków i malarzy, nadając Arbatowi niezwykły klimat. Ulica także często była opisywana w utworach literackich. Obok malarzy zaczęli pojawiać się także muzykanci uliczni, a poeci amatorzy czytali tu swoje wiersze. Nie była to nowa rzecz, bowiem tradycja czytania swoich wierszy w Moskwie istniała od dawna. Od dawna już poeci spotkali się regularnie pod pomnikiem rosyjskiego poety i dramaturga Włodzimierza Majakowskiego (1893-1930). Mimo, że w Moskwie są też inne miejsca, w których malarze i artyści prezentują swoje dzieła (np. Park Sokolniki), to dzięki bliskości centrum i dobrej dostępności to właśnie Arbat stał się obok Kremla i Placu Czerwonego jednym najchętniej i najczęściej odwiedzanych miejsc przez turystów przebywających w mieście.
Architektura
Ulica otoczona jest też ciekawymi gmachami i budynkami. Większość z nich pochodzi z początków XX wieku i stanowi ciekawe przykłady architektury secesyjnej oraz konstruktywistycznej. W okresie międzywojennym wyburzono większość okolicznych cerkwi, a u jednego z końców ulicy pojawił się stalinowski wieżowiec Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Na Arbacie znajduje się także kilka pomników z których na uwagę zasługuje monument Bułata Okudżawy i Aleksandra Puszkina. Przy wschodnim krańcu ulicy uwagę przykuwa Ściana Pokoju, na którą składa się niezliczona ilość pojedynczo malowanych płytek poświęconych przyjaźni między narodami.
Ciekawostki
- Nazwa Arbat związana jest prawdopodobnie z posiadłością ziemską Orbat położoną na zachód od moskiewskiego Kremla, lub pochodzi od mongolskiego słowa arbad oznaczającego przedmieście, które mogło się przyjąć w okresie panowania nad Moskwą Złotej Ordy.