Trulli to charakterystyczne kamienne domki na które natrafić można w Apulii znajdującej się na terenie południowych Włoch. Budowle te są spadkiem po prehistorycznej technice budowlanej, zgodnie z którą kamienną konstrukcję wieńczył stożkowaty spiczasty dach. Przypuszcza się, że najstarsze trulli powstały prawdopodobnie już w XI wieku, choć większość zapewne ma nie więcej niż 200 lub 300 lat. Nie wiadomo też dlaczego mają dziwne stożkowe dachy. Podobne konstrukcje nie występują w żadnym innym miejscu Europy. Przyrównać można je do domów w greckich Mykenach jakie wznoszono przeszło 5 tysięcy lat temu. Tego typu budowle napotkać można także w Syrii i na Bliskim Wschodzie. Najprostsze trulli mają jedynie ściany i dach, a do ich budowy użyto jedynie wapienne łupki układane bez użycia zaprawy murarskiej. Grube ściany tych niewielkich jednoizbowych domków zapewniały chłód w upalne dni, a w czasie zimy chroniły przez mrozem. Nawet dziś niektórzy mieszkańcy nie używają klimatyzacji ani ogrzewania (choć w niektórych domkach można spotkać paleniska). Większość trulli ma bielone ściany, a na szczycie dachu często spotkać można dziwne kamienne zwieńczenia (pinakle) w postaci krzyża lub podobnego ornamentu. Same dachy zaś, ozdabiano tajemniczymi symbolami mającymi zapewniać domownikom pomyślność. Najwięcej trulli można spotkać na terenie doliny Itria, w prowincjach Brindisi, Bari i Taranto. Jednak największe skupisko tych oryginalnych budowli znajduje się w miasteczku Alberobello, gdzie doliczyć można się przeszło 1400 tych niecodziennych budynków. Sporo trulli napotkać można także w miasteczku Martina Franca, a także przy drodze wzdłuż Valle d'Itria łączącej Martina Franca z Locorotondo. Część trulli została włączona do bazy turystycznej Apulii. Mieszczą się w nich hotele, kafejki i sklepiki oferujące pamiątki regionalne. W 1996 roku kamienne domki trulli z Alberobello wpisane zostały na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO.
Legenda
Jedna z legend głosi, że za kształtem tych niecodziennych domków stoją okoliczni hrabiowie, którzy wymuszali na swych poddanych budowę domów sprawiających wrażenie tymczasowych i nietrwałych. Wiązało się to głownie z unikaniem podatków jakie niegdyś nakładało Królestwo Neapolu na każdy nowo wybudowany dom. Brak użycia zaprawy powodował, że cała konstrukcja mogła być bardzo szybko rozebrana (np. przed wizytą poborców podatkowych). W rzeczywistości jednak trulli stanowiły niebywale solidne i wytrzymałe konstrukcje.
Ciekawostki
- Słowo trullo pochodzi od greckiego troullos oznaczającego kopułę.