Whisky

Gastronomia

Whisky to popularny napój alkoholowy (40%) powstały z destylacji zacieru zbożowego i poddawany dojrzewaniu w drewnianych (głównie dębowych) beczkach. Trunek ten kojarzony najczęściej z krajami anglosaskimi i produkowany jest głównie w Szkocji, Irlandii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Swojego charakterystycznego smaku oraz aromatu alkohol ten nabiera podczas leżakowania w drewnianej beczce przez minimum 3 lub 2 (w zależności od kraju) lata. Często na etykiecie możemy znaleźć informację o tym w jakiej beczce "dojrzewał" trunek.
Whisky najczęściej pita jest z lodem lub z colą lub też z jednym i drugim jednocześnie. Zwyczaj dodawania lodu jest stosunkowo młodą praktyką. Wymyślili ją w XIX wieku Brytyjscy oficerowie odbywający służbę w upalnych koloniach, którzy zaczęli dodawać lód by się choć trochę schłodzić. Dolewanie do whisky coli zapoczątkowali zaś, rzekomo sami Beatlesi w latach sześćdziesiątych XX wieku. Jest też druga strona medalu czyli picie degustacyjne, które obwarowane jest wieloma zasadami i warunkami jakie musimy spełnić by wyczuć w whisky to co narodziło się w jej wnętrzu przez długie lata leżakowania w dębowych beczkach po bourbonie, sherry czy innych znakomitych trunkach z całego świata.

Historia Whisky

Nie wiadomo skąd faktycznie pochodzi whisky. Po dziś dzień toczy się wielka dysputa czy wynalazcami tego szacownego trunku byli Szkoci czy też Irlandczycy. Według jednej z irlandzkich legend wynalazcą był sam Święty Patryk. Szkoccy znawcy twierdzą jednak, że to właśnie na terenie Szkocji zaczęto zajmować się wykorzystaniem jęczmienia już dwa tysiące lat przed Chrystusem. Rzeczywiste początki whisky sięgają VII wieku, kiedy to na tereny obecnej Irlandii przybili z misją chrystianizacyjną bliskowschodni mnisi. Wtedy też zaczęto pędzić dziwny, mnisi trunek, szerzej znany jako aqua vitae czyli woda życia, co Szkoci przetłumaczyli na rodzimy język gaelicki jako usquebaugh lub usque beath. Destylowano wówczas prawdopodobnie miksturę opartą o winogrona lub nalewki z innych owoców. W owym czasie napój wykorzystywany był najczęściej w celach leczniczych, a także jako cudowny środek przedłużający życie. Wkrótce potem woda życia dotarła także do Szkocji. W zapiskach historycznych trunek wytwarzany z jęczmienia pojawia się w dokumentach pochodzących z XVI wieku. Wtedy to woda życia ceniona była już bardziej jako trunek aniżeli lekarstwo. Duże uznanie Whisky znalazło także na dworze królowej Elżbiety I, która sprowadzała regularnie beczki do Londynu. Kiedy na przełomie XVII i XVIII wieku parlament brytyjski opodatkował produkcję whisky, znacząco spadła jej produkcja. Powstało wówczas wiele nielegalnych wytwórni, które kultywowały tradycje gorzelnicze oraz podtrzymywały swoje wielowiekowe receptury. Legalna produkcja przeznaczona była głownie na eksport do innych części imperium brytyjskiego. Sytuacja ta trwała aż do 1823 roku, kiedy znacząco zmniejszono obciążenia podatkowe gorzelników. Rozpoczęła się wówczas produkcja whisky na skalę przemysłową. Do historii przeszła także słynna scena w której Jerzy IV Hanowerski (1762-1830) spotyka się w Edynburgu z Walterem Scottem (1771-1832) i wychyla szklaneczkę szkockiej whisky.

Rodzaje Whisky

Obecnie whisky produkowana jest w wielu regionach świata za pomocą odmiennych metod. Ze względu na kraj pochodzenia whisky podzielić możemy na:

• Szkockie (tzw. "Scotch") które produkowane jest w 100% ze słodu jęczmiennego (single malt) lub mieszane z whisky z innych zbóż (blended), dojrzewające w używanych dębowych beczkach przynajmniej przez okres trzech lat;
• Irlandzkie - produkowane w Irlandii wyłącznie z jęczmienia i jego słodu, dojrzewające przez co najmniej trzy lata. Inaczej niż szkockie whisky, w Irlandii whiskey podlega trzykrotnej destylacji;
• Amerykańskie - produkowane zarówno z kukurydzy, jak i żyta, pszenicy oraz jęczmiennego słodu, dojrzewające w nowych dębowych beczkach przez najmniej dwa lata. Dzielą się na burbony oraz Tennessee Whiskey;
• Japońskie - produkowane od 1924 roku wg receptury whisky szkockiej.

Ciekawostki

• Do alkoholu produkowanego na zasadzie podobnej do whisky zaliczyć można także polską Starkę, która była wytwarzana przez szczeciński Polmos;
• Analiza książek Iana Fleminga wykazała, że alkoholem najczęściej spożywanym przez Jamesa Bonda była właśnie whisky;
• Jednym z atrakcyjniejszych wizualnie atrybutów whisky jest jej kolor. Nie jest jednak to naturalna barwa, bowiem większość destylarni nadaje trunkowi szlachetny kolor używając barwnika (najczęściej jest to karmel).