Albania - Historia

Jak wykazały badania archeologiczne pierwsze ślady obecności człowieka na terenach dzisiejszej Albanii pochodzą z około 30 do 10 tysięcy lat p.n.e. (okres paleolitu). Wiadomo też, że około 6000-2600 lat p.n.e. rozpoczął się proces osiedlenia tu ludności anatolisjkiej, która przyniosła ze sobą początki rolnictwa oraz wyrób ceramiki. W zapiskach historycznych pierwsze wzmianki o Albanii przeczytać można w spisanej w II wieku p.n.e. przez greckiego kronikarza Polibiusza Historii Świata. Wspomina on o plemieniu żyjącym na terenie dzisiejszej Albanii, którego członkowie byli nazywani Albanoí i Arbanitai.

W starożytności tereny Albanii stanowi część Ilirii zamieszkiwanej przez lud indoeuropejski Ilirów. W 168 roku p.n.e. zostało ono podbite przez Rzymian i przekształcone w rzymską prowincję zwaną Illyricum. Pod rządami Rzymian, Iliryjczycy cieszyli się pokojem i dobrobytem, chociaż na dużych majątkach rolnych, niektórzy z nich pracowali jako niewolnicy. Pomimo długiego okresu panowania rzymskiego zarówno Grecy, jak i Ilirowie zachowali swój język oraz tradycje. Z czasem ludność przestała czcić swoje stare bóstwa, na rzecz nowej wiary chrześcijańskiej, której orędownikiem był Cesarz, a także także zaczęła wymienić swoje stare bóstwa z nowej wiary chrześcijańskiej.

W 1344 roku Albania została przyłączona do Serbii, ale po pokonaniu Serbii przez Turków w 1389 roku cały region został otwarty na atak Imperium Osmańskiego. Wenecjanie okupowali kilka nadmorskich miejscowości, a bohater narodowy Skanderbeg (Gjergj Kastrioti) założył niezależne państwo albańskie. Skanderbeg wygrał wszystkie 25 walk z Turkami. Nawet sam Fatih Sultan Mehmet - zdobywca Konstantynopola, nie zdołał pokonać zamku w Kruji. Po śmierci Skanderbega w 1479 roku Turcy przełamali opór Albańczyków przejmując kontrolę w kraju.

Przez blisko cztery kolejne stulecia Albania znajdowała się pod panowaniem osmańskim. Obywatele muzułmańscy byli uprzywilejowani, natomiast rodziny chrześcijańskie zostały zmuszone do oddania jednego synów do służby armii janczarów przejścia na islam. W związku z tym wielu Albańczyków przyjęli nową wiarę.

W 1878 roku Liga Prizreńska rozpoczęła walkę o autonomię, która została stłumiona przez armię Turecką w 1881 roku. Kolejne powstania między 1910 a 1912 rokiem zakończyły się ogłoszeniem niepodległości i utworzeniem tymczasowego rządu kierowanego przez Ismaila Qemali. Poza Albanią znalazło się przyznane Serbii Kosowo. Wraz z wybuchem I wojny światowej, Albania została zajęta kolejno przez wojska Grecji, Serbii, Francji, Włoch i Austro-Węgier.

W 1920 roku stolica kraju została przeniesiona z Durrës do Tirany. Rządy prawosławnego księdza republikanina Fana Noli'ego pomogły ustabilizować kraj, ale w 1924 roku został odwołany przez ministra spraw wewnętrznych Ahmeda Bey Zogu, który wprowadził w kraju dyktatorskie rządy, a w 1928 roku ustanowił się także jako król. Jego ścisła współpraca z Włochami obróciła się w kwietniu 1939 roku, kiedy Mussolini nakazał inwazję Albanii. Zogu uciekł do Wielkiej Brytanii wraz ze swoją młodą żoną i nowo narodzonym synkiem.

W wrześniu 1948 Albania zerwała stosunki z Jugosławią, chociaż wcześniej miała nadzieję na włączenie kraju do Jugosłowiańskiej Federacji. Zamiast tego Albania weszła w sojusz z ZSRR czego wynikiem było wprowadzenie w życie planów gospodarczych w stylu sowieckim. Te wydarzenia spowodowały wzrost gniewu USA i Wielkiej Brytanii, które podjęły się nieudanej próby obalenia rządu. Albania ściśle współpracowała z ZSRR aż do 1960 roku.

Na przełomie 1966 i 1967 roku pod wpływem sojuszu z Chinami doszło w Albanii do rewolucji kulturalnej. Rozpoczęta została kolektywizacja rolnictwa, zakazano wszelkiej religii, a pracowników administracji przeniesiono do odległych obszarów. Po sowieckiej inwazji na Czechosłowację w 1968 roku, Albania opuściła Układ Warszawski i rozpoczęła samodzielną politykę obronną. Władze komunistyczne poczyniły postępy w odwadnianiu równin nadmorskich, budowaniu systemów elektrowni wodnych, oraz usprawniono transport kolejowy. Śmierć Mao Zedonga w 1976 roku oraz zmiany, które nastąpiły w Chinach po 1978 roku, wpłynęły na zerwanie stosunków politycznych między państwami. Albania została odosobnia i bez sojuszników. Gospodarka została zdewastowana i niedobory żywności stały się ogromnym problemem. Dopiero po śmierci Envera Hodży w 1995 roku do władzy doszli demokraci.