Eleusis znane także pod nazwą Elefsina to miasto w Grecji, położone w Attyce nad brzegiem malowniczej zatoki Kolpos Elefsinas (Morze Egejskie). Jednym z ciekawszych zabytków są tu pozostałości starożytnego miasta będącego niegdyś ważnym ośrodkiem kultu bogini ziemi, urodzaju i rolnictwa Demeter oraz jej córki Persefony. Słynny "Hymn Do Demeter" z VII wieku p.n.e. zawiera opis porwania Persefony przez jej ojca Hadesa i odzyskanie jej przez Demeter. Prawdę o porwaniu wyjawił zrozpaczonej matce bóg słońca Helios. Obrażona Demeter udała się do Eleusis, gdzie została przyjęta w pałacu Keleusa. Pozostając w żałobie, przestała troszczyć się o urodzaje zbóż. Ziemię nawiedziła klęska głodu i ludzie zaprzestali składania ofiar bogom. Zeus nakazał Hadesowi zwracać matce Persefonę na sześć miesięcy w ciągu roku. Gdy córka powracała, uradowana Demeter przyozdabiała ziemię kwiatami i rozpoczynała się wiosna. Wydarzenie to zapoczątkowało najważniejsze misteria Grecji, czyli święto, podczas którego w obecności kapłana można było dostąpić wtajemniczenia. Co się działo w jego trakcie, dziś można się jedynie domyślać. Zgodnie z mitem, myślą przewodnią obrzędu było twierdzenie, że człowiek, jest nieśmiertelny i nie umiera całkowicie. Uczciwi i pobożni, niezależnie od stanu i pochodzenia (nawet niewolnik), będą szczęśliwie "żyć" po śmierci. Wiadomo, że wtajemniczenie pozwalało na oglądanie i uczestniczenie w świętym dramacie w świątyni eleuzyjskiej zwanej Telesterionem (budynek teatralny). Jak głoszą legendy w noc misteriów mogło dochodzić nawet do cudów. Wtajemniczenia mógł dostąpić każdy bez względu na status społeczny (wolni i niewolnicy), płeć czy pochodzenie. Misteria eleuzyjskie ustanowione zostały około VIII wieku p.n.e. i organizowane były przez ponad 1000 lat. Dziś o dawnej świetności Eleusis przypominają ruiny Wielkich Propylejów i Małych Propylejów (bram w murze otaczającym miejsce kultu), relikty dawnych zabudowań oraz Jaskinia Plutona (mityczne wejście do świata podziemnego). Z czasów rzymskich zaś, zachował się olbrzymi wizerunek cesarza (najprawdopodobniej Marka Aureliusza).
Ciekawostki
- Słowo Eleusis oznacza "miejsce szczęśliwego przybycia".
