Przełęcz Stelvio (wł. Passo dello Stelvio; niem. Stilfser Joch, 2757 metrów n.p.m.) - to najwyższa przejezdna przełęcz we włoskich Alpach Wschodnich. Droga powstała dość dawno temu, bo w latach 1820-1825. Wybudowano ją z polecenie ówczesnego austriackiego cesarza Franciszka Józefa I (1830-1916), do którego w tamtym okresie należały północne Włochy. Za projekt zaś odpowiedzialny był włoski inżynier Carlo Donegani. Przy budowie brało udział przeszło 2 tysiące robotników. Mimo kilku przebudów i renowacji jakie przeprowadzone zostały w ostatnich latach obecna trasa niewiele różni się od tej zbudowanej na początku XIX wieku, choć przeznaczona była głównie dla wozów konnych. Cały przejazd ma w sumie 50 km i łączy miejscowość Prad w regionie Trydent-Górna Adyga z Bormio w Lombardii. Najtrudniejszy jej fragment ma 25 km i to właśnie na nim znajduje się aż 48 zabójczych zakrętów (bez obaw wszystkie dokładne oznakowane). Średnie nachylenie trasy od strony Prad do przełęczy wynosi 7,4 proc. (maksymalnie 15%) i jest to wspinaczka do wysokości 2760 metrów, z najniższego miejsca do najwyższego jest dokładnie 1844 metrów różnicy! Nie bez powodu trasa uważana jest za jedną z najtrudniejszych na świecie. Sam Park Narodowy Stelvio powstał w 1935 roku i obejmuje swoim zasięgiem m.in. najwyższy szczyt Tyrolu - Ortler (3905 m n.p.m.). Park, jak i trasa posiada prężnie rozwiniętą infrastrukturę turystyczną, nie brakuje sklepów, hoteli czy pensjonatów. Będąc w okolicach warto wybrać się także do szwajcarskiego kurortu Davos oraz odwiedzić malownicze Jezioro Livigno. Bez dwóch zdań prawdziwym wyzwaniem jest przejazd całej trasy... rowerem.
Ciekawostki
- Przełęcz jest niezłym sprawdzianem dla kolarzy podczas prestiżowego wyścigu Giro d'Italia (pierwszy wyścig na tej trasie odbył się w w 1953 roku);
- W Parku Narodowy Stelvio znajduje się najwyżej położona w Europie filia banku - Banca di Sondrio;
- Dziennikarze znanego brytyjskiego programu motoryzacyjnego Top Gear uznali dzieło Carlo Doneganiego za "najlepszą na świecie drogę samochodową";
- Stelvio nazywana jest również często Królową Alp albo Królową Przełęczy.
