Aarhus (dawnej znane także pod nazwą Århus) to zabytkowe miasto w Danii (stolica Jutlandii) oraz ważny port morski, położony we wschodniej Jutlandii nad zatoką Aarhus. Jest to drugi (po Kopenhadze) co do wielkości ośrodek miejski kraju, który zamieszkiwany jest przez blisko 240 tysięcy osób. Aarhus jest także jednym z najstarszych duńskich miast, którego początki sięgają VIII wieku. Wtedy to tereny te zamieszkiwane były przez Wikingów, a w miejscu ujścia rzeki Aarhus Å do cieśniny znajdowała jedna z ich osad. Pierwsza historyczna wzmianka o Aarhus pochodzi z 984 roku i dotyczy założenia w mieście biskupstwa. Niespełna wiek później miasto zostało najechane i doszczętnie zniszczone przez wojska norweskiego króla Haralda III. Jakiś czas później odbudowane stało się jednym z ważniejszych centrów handlowych regionu. Wtedy to działa tu słynna mennica, która w 1535 roku została przeniesiona do Roskilde. Okres prosperity zakończył się wraz z nadejściem reformacji, która w połączeniu z zarazami oraz pożarem wpędziły Aarhus w stagnację. Kolejny ciężki okres nastąpił na początku XVI wieku w czasie wojen duńsko-szwedzkich, kiedy to miasto zostało doszczętnie splądrowane i zajęte przez przez wojska szwedzkie. Spod ich okupacji Aarhus zostało wyzwolone przez wojska polskie na czele których stał hetman polny koronny Stefan Czarniecki (1599-1665). Kolejny rozwój miasta nastąpił na przełomie XVIII i XIX wieku. Stało się to głownię za sprawą rozbudowy miejscowego portu oraz rozwoju handlu zagranicznego. Przełomową datą we współczesnych dziejach Aarhus był rok 1928, kiedy to dzięki składek mieszkańców Jutlandii powołano tu do życia uniwersytet. Obecnie kształci się tu przeszło 20 tysięcy studentów co powoduje, że Aarhus zaliczane jest do trzech największych ośrodków akademickich w Danii. Każdego roku w sezonie letnim w mieście organizowany jest Aarhus Festival, który zaliczany jest największych wydarzeń kulturalnych w całej Skandynawii. Aarhus posiada stałe połączenia promowe z Oslo, Kopenhagą i Kalundborgiem.
Zwiedzanie
Jednym z najcenniejszych zabytków Aarhus jest znajdująca się w samym sercu starego miasta monumentalna ceglana katedra św. Klemensa (Aarhus Domkirke). Pierwotna kamienna świątynia wzniesiona została tu już na początku XIII wieku w miejscu pochówku lokalnego świętego Nielsa (Mikołaja). Swój obecny gotycki kształt katedra uzyskała w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została w drugiej połowie XV wieku. Świątynia ma 93 metry długości oraz 96 metrów wysokości i obecnie stanowi największy kościół Danii. Wewnątrz katedry podziwiać możemy m in. wykonany w drugiej połowie XV wieku przez Bernta Notke z Lubeki czteroskrzydłowy gotycki ołtarz główny, oddzielające nawę główną od prezbiterium Złote Wrota (przypominają one o czasach kiedy w kościele katolickim istniał wyraźny podział na część przeznaczoną dla duchowieństwa - prezbiterium, oraz część świecką którą reprezentowała nawa) oraz XVIII wieczne organy. Pozostałe godne uwagi zabytki miasta to m in. stanowiący letnią rezydencję królów Danii na Jutlandii - Pałac Marselisborg (Marselisborg Slot), gotycki Kościół Najświętszej Marii Panny (Vor Frue Kirke), zaprojektowany przez Hacka Kampmanna i wzniesiony w 1900 roku budynek teatru miejskiego, modernistyczny budynek Ratusza, uniwersytet wraz z miasteczkiem studenckim, park rozrywki Tivoli Friheden, skansen tradycyjnej architektury duńskiej Den Gemle By oraz Muzeum Duńskiej Straży Pożarnej którego główną atrakcja są stare wozy gaśnicze.
Ciekawostki
- Aarhus podobnie jak polski Wąchock stanowi obiekt kpin i żartów Duńczyków;
- W mieście spotkać można wiele zegarów, których wskazówki chodzą wstecz. Pokazują one jednak zawsze poprawną godzinę gdyż ich cyferblaty mają odwróconą numerację.
