Rankingi
Sudety to łańcuch górski, położony na obszarze południowo-zachodniej Polski i północnych Czech. Stosunkowo niewielki skrawek znajduje się także na terenie Niemiec. Nazwa Sudety pochodzi z II wieku n.e. i po raz pierwszy użyta została w Grecji przez Klaudiusza Ptolemeusza, który umieścił je na mapie Germanii Wielkiej i Sarmacji. Masyw podzielony jest na trzy części: Sudety Zachodnie (najwyższe), Sudety Środkowe oraz Sudety Wschodnie. Dodatkowo w skład gór włączane jest także Przedgórze Sudeckie, które jednak jest oddzielone od Sudetów wyraźną linią tektoniczną (uskok brzeżny sudecki).
Odznaka zdobycia Korony Sudetów
W 2001 roku Komisja Turystyki Górskiej Oddziału Wrocławskiego PTTK ustanowiła odznakę "Korona Sudetów". Jest ona przyznawana za zdobycie 22 najwyższych szczytów poszczególnych pasm i masywów górskich w Sudetach (niezależnie od granic państwowych), z uwzględnieniem zasad prawidłowego poruszania się na terenach objętych ochroną oraz terenach przygranicznych. Potwierdzenia zdobycia poszczególnych szczytów dokonuje się poprzez wpisanie w zamieszczonej tabeli potwierdzeń daty wejścia na dany szczyt i podpisu przodownika turystyki górskiej PTTK, mającego uprawnienia na Sudety lub przewodnika sudeckiego, wraz z podaniem numeru legitymacji, oraz przybicie na pustych stronach książeczki pieczątki najbliższego obiektu turystycznego. Kolejność zdobywania szczytów jest dowolna.
Korona Sudetów
- Śnieżka (1602 metry n.p.m.) - Karkonosze - to najwyższy szczyt Karkonoszy oraz Sudetów a także całego Śląska. Góra znajduje się w Sudetach Zachodnich na granicy polsko-czeskiej w granicach administracyjnych Karpacza oraz na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Szczyt wznosi się nad Kotliną Jeleniogórską (deniwelacja wynosząca około 1200 metrów), wystając około 200 metrów ponad Równię pod Śnieżką.
- Pradziad (Praděd) (1491 metrów n.p.m.) - Wysoki Jesionik - to najwyższy szczyt w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (Hrubý Jeseník) oraz największa góra Śląska Czeskiego, Górnego Śląska jak i całych Moraw. Szczyt znajduje się w Sudetach Wschodnich w północno-wschodnich Czechach, w obrębie gminy Malá Morávka. Pradziad jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej uczęszczanych górskich miejsc turystycznych w Czechach. Jego wierzchołek stanowi doskonały punkt widokowy i obserwacyjny.
- Śnieżnik (Sněžník) (1425metrów n.p.m.) - Masyw Śnieżnika - to najwyższy szczyt w Masywie Śnieżnika i 17. co do wysokości w całych Sudetach. Góra znajduje się w Sudetach Wschodnich na granicy polsko-czeskiej. Jest to jedyny szczyt w masywie, który wystaje ponad górną granicę lasu. W okolicach wierzchołka swój początek ma Morawa (dopływ Dunaju), jedna z większych rzek Czech i największa rzeka Moraw.
- Smrek (Smrk) (1127 metrów n.p.m.) - Góry Złote i Bialskie - to najwyższy szczyt w Górach Złotych (Rychlebské hory). Góra położona jest w Sudetach Wschodnich, na terytorium Republiki Czeskiej. Jest to jeden z najbardziej płaskich szczytów w całych Sudetach, przez którego wierzchołek nie przebiega żaden oznakowany szlak turystyczny.
- Wysoka Kopa (1126 metrów n.p.m.) - Góry Izerskie - to wzniesienie w Górach Izerskich, w masywie Wysokiego Grzbietu. Wzgórze położone jest w Sudetach Zachodnich, w środkowo-wschodniej części Gór Izerskich, w najwyższej centralnej części Wysokiego Grzbietu Gór Izerskich. Na jego wierzchołku bardzo długo utrzymuje się pokrywa śnieżna. Górę także bardzo często pokrywają chmury.
- Wielka Desztna (Velká Deštná) (1115 metrów n.p.m.) - Góry Orlickie - to najwyższy szczyt Gór Orlickich jak i całych Sudetów Środkowych. Góra znajduje się na trenie Republiki Czeskiej w środkowo-wschodniej części Gór Orlickich. Jest to szczyt o obszernym kopulastym wierzchołku i stromych zboczach. Dawnej Wielka Desztna nazywana była Siedmiogrodzką Górą.
- Wielka Sowa (1115 metrów n.p.m.) - Góry Sowie - to najwyższy szczyt Gór Sowich. Góra położona jest w Sudetach Środkowych w dorzeczu Odry. Na szczycie Wielkiej Sowy znajduje się wybudowana w 1906 roku betonowa wieża widokowa. Wokół szczytu dostępnych jest mnóstwo szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz sowiogórskich tras do narciarstwa biegowego.
- Ještěd (1012 metrów n.p.m.) - Grzbiet Jesztiedzki - to najwyższy szczyt Grzbietu Jesztedzkiego (Ještědský hřbet) i zarazem Grzbietu Jesztiedzko-Kozakowskiego (Ještědsko-kozákovský hřbet). Góra położona jest w Sudetach Zachodnich na terenie Republiki Czeskiej w okolicach Liberca. Ještěd to popularny czeski ośrodek narciarski z licznymi trasami zjazdowymi. Na jego szczycie znajduje się wybudowany w latach 1963-1973 nadajnik telewizyjny oraz trzygwiazdkowy hotel do którego prowadzi asfaltowa droga z przełęczy Tetřeví sedlo.
- Jeřáb (1003 metry n.p.m.) - (Hanušovická vrchovina) - to największy szczyt mikroregionu Gór Hanuszowickich (Hanušovická vrchovina). Góra znajduje się w Sudetach Wschodnich na terenie Republiki Czeskiej i jest jedynym wzniesieniem przekraczającym wysokość 1000 metrów n.p.m. w paśmie Gór Hanuszowickich, które charakteryzujące się także dość stromymi zboczami
- Jagodna (977 metrów n.p.m.) - Góry Bystrzyckie metrów - to największy szczyt Gór Bystrzyckich. Góra położona jest w Sudetach Środkowych i posiada dwa wierzchołki: północny (wyższy) i południowy (niższy). Na szczycie znajduje się stalowo-drewniana wieża widokowa o wysokości 23 metrów.
- Příčný vrch (Góra Poprzeczna) (975 metrów n.p.m.) - Góry Opawskie - to najwyższy szczyt w paśmie Gór Opawskich (Zlatohorská vrchovina). Góra znajduje się w Sudetach Wschodnich na terenie Republiki Czeskiej. Szczyt ma formę płaskiego grzbietu o długości około 3 km i porośnięty jest lasem świerkowym. Od średniowiecza Příčný vrch był miejscem wydobycia złota oraz innych metali, takich jak ołów, miedź czy piryt.
- Skalnik (945 metrów n.p.m.) - Rudawy Janowickie - to najwyższy szczyt Rudaw Janowickich o średnio stromych zboczach, które podkreślają wzniesienie w terenie. Góra znajduje się w Sudetach Zachodnich. Na wierzchołku Skalnika znajduje się szereg okazałych skałek o fantazyjnych kształtach, z których szczytowa o nazwie Ostra Mała przekształcona została w platformę widokową z której rozpościera się panorama Karkonoszy.
- Waligóra (936 metrów n.p.m.) - Góry Kamienne - to najwyższy szczyt Gór Suchych i jednocześnie całych Gór Kamiennych. Góra położona jest w Sudetach Środkowych i tworzy wydłużony południkowo, kilkusetmetrowej długości grzbiet z łagodnym zboczem południowym i bardzo stromymi pozostałymi. Waligóra stanowi popularny cel wycieczek, głównie dzięki bezpośredniej bliskości Przełęczy Trzech Dolin, na której znajduje się duży węzeł szlaków, schronisko Andrzejówka oraz tereny do narciarstwa biegowego i zjazdowego.
- Szczeliniec Wielki (919 metrów n.p.m.) - Góry Stołowe - to najwyższy szczyt Gór Stołowych, który stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Sudetów. Góra położona jest w Sudetach Środkowych w całości na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Na wierzchołek Szczelińca Wielkiego prowadzi kręty szlak składający się z 680 schodów, ułożonych w 1814 roku przez Franza Pabla (ówczesnego sołtysa pobliskiego Karłowa). Na szczycie znajduje się wybudowane w 1845 roku Schronisko PTTK "Na Szczelińcu".
- Borowa (853 metry n.p.m.) - Góry Wałbrzyskie - to najwyższy szczyt Gór Czarnych i całych Gór Wałbrzyskich. Góra położona jest w Sudetach Środkowych. Borowa charakteryzuje się dużą wysokością względną oraz stromymi stokami (przez to wydaje się znacznie wyższa niż jest w rzeczywistości). W 2017 roku na jej wierzchołku wybudowana została stalowa ażurowa wieża widokowa.
- Slunečná (802 metry n.p.m.) - Niski Jesionik - to najwyższy szczyt w paśmie górskim Niskiego Jesionika (Nízký Jeseník). Góra znajduje się w Sudetach Wschodnich na terenie Republiki Czeskiej w pobliżu miasteczka Dětřichov nad Bystřicí. Slunečná jest górą o podwójnym szczycie. Na jednym z nich znajduje się wieża nadajnika telewizyjnego.
- Luż (Lausche) (793 metry n.p.m.) - Góry Łużyckie - najwyższy szczyt w Górach Łużyckich. Góra znajduje się w Sudetach Zachodnich na granicy czesko-niemieckiej. Luż jest porośniętą lasem dawną kopułą wulkaniczną, o wyrazistym kopulastym kształcie i stromych zboczach. Na szczycie znajduje się wieża telekomunikacyjna, turystyczne miejsce odpoczynku oraz ruiny starej gospody.
- Kłodzka Góra (757 metrów n.p.m.) - Góry Bardzkie - to drugi pod względem wysokości szczyt Gór Bardzkich, położony w ich południowo-wschodniej części. Góra położona jest w Sudetach Środkowych. Kłodzka Góra należy do Korony Gór Polski i Korony Sudetów, ponieważ w okresie ich ustanawiania była uważana za najwyższy szczyt Gór Bardzkich. Najnowsze pomiary geodezyjne wykazały, że wyższa od niej jest Szeroka Góra (765 metrów n.p.m.).
- Žaltman (741 metrów n.p.m.) - Góry Jastrzębie - to największe wzniesienie w Žaclérskiej vrchovinie, w paśmie Gór Jastrzębich (Jestřebí hory). Góra położona jest w Sudetach Środkowych na terenie Republiki Czeskiej, około 8,7 km w kierunku południowo-zachodnim od miasteczka Adrszpach. W 1967 roku na szczycie wybudowana została 12 metrowa wieża widokowa.
- Skopiec (720 metry n.p.m.) - Góry Kaczawskie - to trzeci co do wielkości szczyt Góra Kaczawskich. Dawniej uważany był za najwyższy, lecz nowe pomiary geodezyjne wskazały, że wyższe są Okole (725 metrów n.p.m.) i Folwarczna (724 metry n.p.m.). Góra położona jest w Sudetach Zachodnich, około 2,8 km na południowy zachód od centrum Wojcieszowa i około 7 km na północny wschód od centrum Janowic Wielkich.
- Ślęża (718 metrów n.p.m.) - Masyw Ślęży - to najwyższy szczyt Masywu Ślęży i całego Przedgórza Sudeckiego. Mimo niewielkiej wysokości bezwzględnej, masyw ma imponujący wygląd ze względu na znaczną wysokość względną (ponad 500 metrów). Na górze znajduje się Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny na Ślęży.
- Lázek (714 metrów n.p.m.) - Zábřežská vrchovina - to najwyższe wzniesienie masywu Wyżyny Zabrzeskiej (Zábřežská vrchovina). Wzgórze znajduje się w Sudetach Środkowych na terenie Republiki Czeskiej, około 1,8 km w kierunku północno-wschodnim od miasteczka Cotkytle. Na szczycie znajduje się wybudowana w 1933 roku chata turystyczna Reichela oraz wieża widokowa. Lázek jest symbolem północnomorawskiego ruchu oporu walczącego z nazistami w okresie drugiej wojny światowej.
Korona Sudetów Polskich
- Śnieżka (1602 metry n.p.m.) - Karkonosze (Sudety Zachodnie).
- Śnieżnik (1425 metrów n.p.m.) - (Sudety Wschodnie).
- Wysoka Kopa (1126 metrów n.p.m.) - (Sudety Zachodnie).
- Postawna (1117 metrów n.p.m.) - Góry Złote (Sudety Wschodnie).
- Orlica (1084 metry n.p.m.) - Góry Orlickie (Sudety Środkowe).
- Wielka Sowa (1015 metrów n.p.m.) - Góry Sowie (Sudety Środkowe).
- Jagodna (977 metrów n.p.m.) - Góry Bystrzyckie (Sudety Środkowe).
- Skalnik (945 metrów n.p.m.) - Rudawy Janowickie (Sudety Zachodnie).
- Waligóra (934 metry n.p.m.) - Góry Kamienne (Sudety Środkowe).
- Szczeliniec Wielki (919 metrów n.p.m.) - Góry Stołowe (Sudety Środkowe).
- Biskupia Kopa (889 metrów n.p.m.) - Góry Opawskie (Sudety Wschodnie).
- Borowa (853 metry n.p.m.) - Góry Wałbrzyskie (Sudety Środkowe).
- Grodczyn (803 metry n.p.m.) - Pogórze Orlickie (Sudety Środkowe).
- Kłodzka Góra (765 metrów n.p.m.) - Góry Bardzkie (Sudety Środkowe).
- Włodzicka Góra (758 metrów n.p.m.) - Obniżenie Noworudzkie (Sudety Środkowe).
- Skopiec (724 metry n.p.m.) - Góry Kaczawskie (Sudety Zachodnie).
- Zadzierna (724 metry n.p.m.) - Brama Lubawska (Sudety Środkowe).
- Ślęża (718 metrów n.p.m.) - Masyw Ślęży (Przedgórze Sudeckie).
- Nowa Kopa (556 metrów n.p.m.) - Obniżenie Ścinawki (Sudety Środkowe).
- Sikornik (550 metrów n.p.m.) - Kotlina Kłodzka (Sudety Środkowe).
- Sas (515 metrów n.p.m.) - Pogórze Wałbrzyskie (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Grodna (506 metrów n.p.m.) - Kotlina Jeleniogórska (Sudety Zachodnie).
- Wojkowa (502 metry n.p.m.) - Pogórze Izerskie (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Ostrzyca (501 metrów n.p.m.) - Pogórze Kaczawskie (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Brzeźnica (492 metry n.p.m.) - Obniżenie Otmuchowskie (Przedgórze Sudeckie).
- Wrona (458 metrów n.p.m.) - Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie (Przedgórze Sudeckie).
- Kalwaria (385 metrów n.p.m.) - Przedgórze Paczkowskie (Przedgórze Sudeckie).
- Góra Krzyżowa (359 metrów n.p.m.) - Wzgórza Strzegomskie (Przedgórze Sudeckie).
- Koło Obserwatora (340 metrów n.p.m.) - Obniżenie Żytawsko-Zgorzeleckie (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Górzno (Wzgórze Ernesta) (305 metrów n.p.m.) - Obniżenie Podsudeckie (Przedgórze Sudeckie).
- Popiel (281 metrów n.p.m.) - Równina Świdnicka (Przedgórze Sudeckie).
Korona Sudetów Czeskich
- Śnieżka (Sněžka) (1602 metry n.p.m.) - Karkonosze (Krkonoše) (Sudety Zachodnie).
- Pradziad (Praděd) (1491 metrów n.p.m.) - Wysoki Jesionik (Hrubý Jeseník) (Sudety Wschodnie).
- Śnieżnik (Sněžník) (1423 metry n.p.m.) - Masyw Śnieżnika (Králický Sněžnik) (Sudety Wschodnie).
- Smrek (Smrk) (1127 metrów n.p.m.) - Góry Złote (Rychlebské hory) (Sudety Wschodnie).
- Smrek (Smrk) (1124 metry n.p.m.) - Góry Izerskie (Jizerské hory) (Sudety Zachodnie).
- Wielka Desztna (Velká Deštná) (1116 metrów n.p.m.) - Góry Orlickie (Orlické hory) (Sudety Środkowe).
- Ještěd (1012 metrów n.p.m.) - Grzbiet Jesztiedzki (Ještědsko-kozákovský hřbet) (Sudety Zachodnie).
- Jeřáb (1003 metry n.p.m.) - Góry Hanuszowickie (Hanušovická vrchovina) (Sudety Wschodnie).
- Příčný vrch (975 metrów n.p.m.) - Góry Opawskie (Zlatohorská vrchovina) (Sudety Wschodnie).
- Královecký Špičák (881 metrów n.p.m.) - Góry Kamienne (Meziměstská vrchovina) (Sudety Środkowe).
- Bor (853 metry n.p.m.) - Góry Stołowe (Stolové hory) (Sudety Środkowe).
- Špičák (841 metrów n.p.m.) - Pogórze Orlickie (Podorlická pahorkatina) (Sudety Środkowe).
- Hejlov (835 metrów n.p.m.) - Podgórze Karkonoskie (Krkonošské podhůří) (Sudety Zachodnie).
- Slunečná (802 metry n.p.m.) - Niski Jesionik (Nízký Jeseník) (Sudety Wschodnie).
- Luž (793 metry n.p.m.) - Góry Łużyckie (Lužické hory) (Sudety Zachodnie).
- Žaltman (741 metrów n.p.m.) - Brama Lubawska (Libovské sedlo) (Sudety Środkowe).
- Lázek (715 metrów n.p.m.) - Wyżyna Zabrzeska (Zábřežská vrchovina) (Sudety Wschodnie).
- Hrazený (608 metrów n.p.m.) - Pogórze Łużyckie (Šluknovská pahorkatina) (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Prosečský hřeben (593 metry n.p.m.) - Kotlina Liberecka (Liberecká kotlina) (Sudety Zachodnie).
- Hůrka (585 metrów n.p.m.) - Kotlina Kłodzka (Kladská kotlina) (Sudety Środkowe).
- Andělský vrch (573 metry n.p.m.) - Pogórze Izerskie (Frýdlantská pahorkatina) (Pogórze Zachodniosudeckie).
- Boží hora (527 metrów n.p.m.) - Przedgórze Paczkowskie (Žulovská pahorkatina) (Przedgórze Sudeckie).
- Mlýnský vrch (524 metry n.p.m.) - Obniżenie Ścinawki (Sudety Środkowe).
- Jelení vrch (345 metrów n.p.m.) - Mohelnická brázda (Sudety Wschodnie).
Ciekawostki
- Sudety są najwyższą częścią Masywu Czeskiego oraz najwyższymi górami Czech.
