Azulejos
Architektura

Azulejos to zdobiące ściany kościołów czy fasady domów charakterystyczne niebieskie ceramiczne płytki. Stanowią one nieodłączny element wielu miast na Półwyspie Iberyjskim. Spotkać je można zarówno w Portugalii jak i Hiszpanii. Ich nazwa pochodzi od arabskiego słowa "al zulaiju", oznaczającego mały gładki kamień, a wywodzi się od perskiego słowa oznaczającego "lazuryt", niezwykły półszlachetny kamień o niebieskiej barwie. Zwyczaj oklejania ścian płytkami ceramicznymi przybył na Półwysep Iberyjski w XIII wieku wraz z Maurami, a na szeroką skalę zaczęto je stosować w XVII wieku. Podczas gdy w pałacach stosowano drogie i bogato dekorowane dachówki, azulejos służyły do upiększania skromniejszych budowli. Niektóre pojedyncze płytki w procesie wypalania zaczęto zdobić w holenderskim stylu wizerunkami ptaków, roślin czy ludzkich postaci. W tym czasie też wprowadzono charakterystyczny błękit manufaktury z Delft w Holandii, który natychmiast przypadł Portugalczykom do gustu. Każda epoka wypracowała swój własny styl. Jakość płytek poprawiła się wraz z wprowadzeniem włoskiej techniki, polegającej na pokrywaniu płytek białą emalią, na której bezpośrednio malowano. Pod koniec XVII wieku malarstwo na płytkach zyskało status sztuki. Jednym z prekursorów w tej dziedzinie był António de Oliveira Bernardes, który wraz z synem założył w Lizbonie pierwszą szkołę malarzy azulejos.

Azulejos

Obecnie azulejos stanowią integralną część architektonicznego dziedzictwa Portugalii. Najwięcej błękitnych płytek spotkać można w rejonie Porto, gdzie pokrywają one nawet całe fasady kamienic czy kościołów. Portugalczycy wykładają nimi także dworce, stacje metra czy ławki w parkach. Ich niezwykłą popularność można wytłumaczyć m in. tym, że są wyjątkowo trwałe i ułatwiają utrzymanie ścian w czystości. Ze dokładną historią azulejos zapoznać się można w Museu Nacional do Azulejo w Lizbonie. Placówka ta urządzona została w ozdobionym renesansowymi krużgankami XVI wiecznym klasztorze Madre de Deus. Zgromadzono tu prace reprezentujące praktycznie wszystkie kierunki tworzenia azulejos.