Mur Berliński

Ciekawe budowle

Począwszy od 1961 aż do 1898 roku Mur Berliński (Berliner Mauer) oddzielał Berlin Wschodni od Zachodniego oraz Brandenburgii. Ten blisko 155 kilometrowy system umocnień (z czego część na odcinku z Berlinem Wschodnim miała 43 km) był rozbudowywany przez 23 lata. W ich skład wchodziły liczne okopy, wieże wartownicze, pola minowe, 45 tysięcy betonowych zbrojonych betonowych bloków o wysokości 3,6 metra i szerokości 1,5 metra oraz otoczona drutem kolczastym tzw. strefa śmierci, czyli pas zaoranej ziemi o szerokości 30 do 1000 metrów ostrzeliwanej z automatycznie sterowanych karabinów maszynowych. Za planowanie i realizację budowy muru odpowiedzialny był ówczesny sekretarz Komitetu Centralnego ds. bezpieczeństwa Erich Honecker (1912-1994).

Mur Berliński był jednym jednym z najbardziej znanych symboli zimnej wojny (trwający w latach 1947-1991 stan napięcia politycznego pomiędzy krajami Układu Warszawskiego a NATO) i podziału Niemiec jaki nastąpił wraz z końcem II wojny światowej. Głównym jego zadaniem miało być powstrzymywanie ucieczki obywateli NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna) do Niemiec Zachodnich (Republika Federalna Niemiec). Jak tylko pojawiły się pogłoski o jego budowie, liczba ucieczek sięgnęła 1000 osób dziennie. Po wybudowaniu zapory ucieczki kończyły się przeważnie śmiercią. Szacuje się, że w licznych próbach (było ich około 100 tysięcy) przekraczania muru zginęło prawdopodobnie od 100 do 200 osób. Śmiałkowie zaś którym udało się pokonać umocnienia, tworzyli legendy które dokumentowane były po zachodniej stronie muru w muzeum przy przejściu granicznym Check Point Charlie. Od strony zachodniej mur pokryty został praktycznie w całości graffiti. Za podobne malunki na stronie wschodniej groziła nawet kara śmierci.

Wraz z upadkiem gospodarczym Związku Radzieckiego oraz końcem zimnej wojny przyszedł także czas na końca podziału Niemiec. Oficjalnie mur padł w nocy z czwartku 9 listopada na piątek 10 listopada 1989 roku, po przeszło 28 latach istnienia. Automatycznie wydarzenie to stało się także symbolicznym aktem końca podziałów w Europie i zjednoczenia Niemiec. Widowiskowe rozbieranie rozległych umocnień berlińskich, transmitowane przez telewizje świata. Uroczystościom związanym z burzeniem muru towarzyszyły także liczne koncerty. Na jednym z nich zagrana została muzyka z albumu "The Wall" słynnej angielskiej grupy rockowej Pink Floyd. Po rozebraniu muru w zjednoczonym Berlinie w samym sercu miasta powstały rozległe połacie pustej przestrzeni. Ich zagospodarowanie stało się jednym z najbardziej spektakularnych przedsięwzięć urbanistycznych w Europie. Powstały wówczas w mieście liczne okazałe budowle, które zaprojektowane zostały przez światowej sławy architektów. Mimo to mur podzielił miasto na tyle skutecznie, że do dziś widać różnice pomiędzy wschodem a zachodem. Do czasów obecnych w Berlinie zachowano jedynie fragmenty muru, oraz wytyczono symboliczną ścieżkę pamięci w miejscu jego dawnego przebiegu (Geschichtsmeile Berliner Mauer). Część zachowanego muru spotkać można się niedaleko Checkpoint Charlie, a dłuższa część usytuowana niedaleko Dworca Wschodniego i licząca ok 1300 metrów stanowi East Side Gallery.

Ciekawostki

• W Polsce największy fragment muru znajduje się na Dolnym Śląsku, w niewielkiej wiosce Sosnówka koło Oleśnicy. Kawałki te zgromadzone zostały przez pewnego kolekcjonera, który pracuje jako lekarz w Berlinie;
• W 2009 roku nakręcony został polsko-niemiecki film dokumentalny "Królik po berlińsku", opowiadający historię tysięcy dzikich królików, które zamieszkiwały niegdyś strefę śmierci Muru Berlińskiego;
• Całkowity koszt budowy muru pochłonął 400 milionów marek wschodnio niemieckich;
• Personel obsługujący mur liczył w sumie około 12 tysięcy osób i strażników;
• Jedną z ofiar jakie zginęły w czasie próby przekroczenie muru był Polak - Franciszek Piesik. Utonął on przy próbie ucieczki do Berlina Zachodniego w jeziorze Nieder (Neuendorfer See);
• Do września 1961 tylko ze służb zabezpieczających budowę do Berlina Zachodniego zdezerterowało 85 osób;
• Większe lub mniejsze fragmenty muru przekazano również wielu miejscom na całym świecie, gdzie pełnią rolę pomników.