Gotlandia

Wyspy

Gotlandia (zwaną także Wyspą Wikingów) to największa szwedzka wyspa, położona na Morzu Bałtyckim, około 90 km od brzegów Półwyspu Skandynawskiego. Ma 176 km długości, 50 km szerokości i zamieszkuje ją 57 tysięcy mieszkańców. Nieodłącznym elementem krajobrazu Gotlandii są jeziora, Największe z nich Bästeträsk ma powierzchnię 6,3 km2, a najgłębsze Sigvalde träsk ma 16 metrów głębokości. Na wyspie przeważają tereny nizinne, a największym wzniesieniem jest niewielkie wzgórze Lojsta hed (83 metry n.p.m.). Na Gotlandia spotkać można także wiele wysokich wapiennych klifów oraz systemy jaskiń z których najbardziej znane to Lummelundagrottan. Część z nich wykorzystywana jest do produkcji wapna i cementu. Usytuowane Gotlandii niemal pośrodku Morza Bałtyckiego powodowało, że już od czasów średniowiecza stanowiła ważny punkt strategiczny na mapie. Jej największe miasto, Visby od XI do XIV wieku było dobrze prosperującym członkiem Hanzy - związku miast handlowych Europy Północnej z czasów Średniowiecza i początku ery nowożytnej. Przez wieki nad wyspą panowali Wikingowie, którzy pozostawili po sobie niezliczone ślady swojej bytności w postaci kamieni runicznych, kurhanów czy grobowców w kształcie łodzi. Mimo że mieszkańcy Gotlandii koncentrowali się przede wszystkim na działalności handlowej, nie udało im się pozostać poza zasięgiem wojen duńsko-szwedzkich, jakie toczyły się na obszarze całej południowej Szwecji. W 1361 roku wyspa została podbita i zajęta przez armię duńskiego króla Waldemara IV Atterdaga (1320-1375).

Gotlandia bardzo różni się od pozostałej części kraju. Wyspa słynie z posępnych skał, lasów, dzikich kwiatów, klifów oraz długich piaszczystych plaż. Dni słonecznych jest tutaj więcej niż gdziekolwiek indziej w Szwecji, dlatego w okresie letnim wyspa cieszy się dużą popularnością wśród turystów ze Skandynawii. Na gości czekają tu liczne kempingi, pola namiotowe, schroniska młodzieżowe i pensjonaty. Dodatkową atrakcją jest organizowany każdego roku na początku sierpnia Festiwal Średniowieczny. Wyspa stanowi raj dla osób szukających ciszy i schronienia pośród niezwykłej i nieskażonej cywilizacją przyrody. Na północnym krańcu wyspy znajduje się kompleks leśny zwany przez miejscowych Puszczą Trolli. Tamtejsze drzewa (głównie iglaste) przybierają tak różne formy, że przechadzając się wyznaczonymi szlakami turystycznymi można poczuć się niemal jak w baśniowej krainie. Sporą popularnością cieszy się także oddzielona od Gotlandii wąską cieśniną znacznie wyspa Farø (Wyspa Owiec). Na jej wybrzeżu natrafić można na tzw. raukary (szwedzkie określenie ostańców wapiennych). Powstały one po stopieniu się lodowca skandynawskiego w skutek erozji morskiej skał o różnej twardości podczas wynurzania się wyspy. Według miejscowych legend rauksy miały rzekomo chronić wyspę przed złymi mocami. Z uwagi na to że Gotlandia jest prawie w całości płaska, a ruch samochodowy poza Visby niewielki to najlepszym sposobem na zwiedzanie wyspy wydaje się być rower. Jednoślady wypożyczyć można na przystani promów, a także w wielu innych miejscach. Autobusy kursują tu dość rzadko, ale regularnie.

Stolicą i największym miastem Gotlandii jest usytuowane na zachodnim brzegu wyspy Visby. Ta dawna placówka Wikingów w XII wieku stała się jednym z ważniejszych ośrodków handlowych na Bałtyku. W czasach największej świetności w mieście wybudowano wiele kamienic, kościołów czy budynków użyteczności publicznej. Całość zaś otoczona została trzykilometrowym pierścieniem murów obronnych z 44 basztami. O randzie miasta świadczyć możne fakt, że w czasach jego największej świetności było tu 23 kościołów, które w XVI wieku zostały spalone przez Niemców. Znaczna część zabytków (wraz z murami miejskimi) zachowała się jednak do czasów obecnych co spowodowało, że w 1995 roku najstarsza część Visby została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Ciekawostki

• W podświetlonych światłami wyspy mgłach wyspy Farø zakochał się reżyser Ingmar Bergman, który nakręcił na jej tle wiele scen miłosnych do swoich filmów;
• W największym mieście Gotlandii - Visby kręcone było zdjęcia do filmów o przygodach Pippi Langstrump (Fizi Pończoszanki);
• Gotlandia słynie z licznych skarbów Wikingów. Jak dotąd odkryto ich tu przeszło 700.